|
Straatnaam
|
Adrescode
|
Sasplein (Klein Willebroek)
|
KLWSASPL_018
|
Periode
Huisnummer
|
Huidig nummer:
|
18
|
Vroeger nummer:
|
-
|
Van
|
1608
|
Tot
|
nu
|
Naam van het bedrijf / Beroep
|
sas en sashuis aan de vaart in Klein Willebroek
|
Uitbater(s)
|
n.v. Zeekanaal (nu)
|
Toenaam
|
-
|
Telefoonnummer
|
-
|
Informatie
|
Het Sashuis, gelegen langs de oude arm van de Vaart van Willebroek,
belicht de ontstaansgeschiedenis van het kanaal en de daarmee verbonden
geschiedenis van Klein-Willebroek.
Het oorspronkelijke Sashuis werd in 1573, samen met de aanleg
van het Sas, gebouwd.
Door de tumultueuze periode (tijd van de Spaanse overheersing)
werd de sasmeesterswoning herhaaldelijk beschadigd en uiteindelijk
vernield.
In 1608 werd een nieuw (en huidig) Sashuis gebouwd. Deze
datum werd met smeedijzeren cijfers in de gevel aangebracht.
Bron: website van de gemeente Willebroek - Museum
het Sashuis
|
Op 17 mei 1940 wordt om 18:00 hr de klapbrug aan de sluis van
Klein Willebroek vernietigd om de Duitsers tegen te houden
Bron: GEM-PUB
|
Enkele data op een rijtje:
- 11-10-1561: openstellen van de Vaart
- 1608: in gebruik nemen van het Sashuis
- 1979: inhuldiging van het Nationaal Monument van het Schippersgezin
- 1984: restauratiewerken aan het sashuis
- 11-10-1986: plechtige heropening van het sashuis
- 2005: de dienst toerisme Klein Willebroek (open van 1 april-
tot 30 september)
Bron: GEM-PUB, VRTLAND, BK-KDD
|
Volgende informatie werd gevonden op de informatieborden van
de tentoonstelling over Klein Willebroek in het Sashuis in 2011:
In 1830 werd het oude sas van Klein Willebroek
- daterend van 1574 - gedempt en wordt een nieuw sas aan de oostzijde
van het sashuis gegraven.
Het eerste bruggetje aan het nieuwe sas was een
dubbele houten ophaalbrug.
In 1919 stortten de muren van het sas in. Het
sas werd heropgebouwd en in 1924 feestelijk geopend. Het houten
ophaalbruggetje ward vanaf dan vervangen door een metalen enkelen
ophaalbrug.
Tot dan werd het bruggetje nog manueel bediend
en werd het door middel van kettingen door de sasmeesters geopend.
In 1940 werden omwille van de oorlog, verschillende
bruggen - waaronder ook deze van Klein Willebroek - vernietigd en
werd een tijdelijke houten noodbrug gebouwd.
Na de tweede wereldoorlog werd een nieuw bruggetje
gebouwd dat nog steeds dienst doet.
Tijdens de bouw van deze nieuwe metalen brug werd
in afwachting een tijdelijke brug gebouwd. In 1952 was die brug
nog steeds te zien.
Het bruggetje werd in 2004 grondig gerenoveerd.
Het werd in samenspraak met de afdeling Monumenten en Landschappen
in zijn oorspronkelijke staat hersteld en de mechanische en elektronische
uitrusting werd vernieuwd.
Bron: GEM-PUB, Toeristische Dienst Gemeente Willebroek
- Sashuis Klein Willebroek
|
Zowat 70 jaar geleden heerste er aan het sas van
Klein Willebroek steeds een drukte van jewelste. Het in- en uitvaren
van de schepen vergde van de schippers en van de schippersvrouwen
heel wat arbeid en stielkennis. Zij hedden toen nog geen radar of
elektronische apparatuur aan boord en toch voerden zij alle bewegingen
met hun schuiten feilloos en veilig uit.
...
De Klein Willebroekenaar ziet wellicht tientallen
schepen per dag door zijn saske "vloeien" ... en toch:
hij verzaagt niet, hij blijft trouw op post, op de kaaimuur, of
hij zet zich neder op een meerpaal en zo tuurt hij dan voor zich
uit, elke beweging van de schipper - die zijn boot met kabels verhaalt
en 't sas binnendraait - nauwkeurig volgend en aan elk maneouvre
voegt hij zijn kritiek of zijn goedkeuring toe, en ook trekt hij
vergelijkingen.
In het artikel wordt een sfeerbeeld gegeven van rond 1935 (zie
bronvermelding hieronder).
Bron: TS-VRTL (2006 - nr. 1, "Bij het sasken
van Klein-Willebroek", Leon Bernaerts)
|
Klein-Willebroek, met zijn "sasken",
zijn kapel, zijn sashuis, zijn brugske, zijn jachthaven, zijn ligging,
enz... daar kan men niet aan voorbij gaan of zijn geschiedenis vergeten.
Klein-Willebroek was, is en blijft een aantrekkingspunt
met zijn drukke bedrijvigheden.
Laat ons vooral het "saske" niet vergeten...
het "saske" dat reeds bestaat sedert het graven van de
vaart of kanaal omstreeks 1550.
...
Lees het volledige artikel in het tijdschrift Vaertlinck (zie
brongegevens hieronder)
Bron: TS-VRTL (2015 - nr. 4, "Klein-Willebroek met
zijn 'saske' en zijn bezienswaardigheden", Gust Van Auwenis)
|
Het Tol- en Sashuis - anno 1608
Men kan het Tol- en Sashuis anno 1608 eenvoudig
niet wegdenken van de oude vaart, al is het een halve eeuw jonger.
...
In zijn sobere maar robuuste eclectische bouwstijl
van de 16de eeuw, domineerde het Sashuis niet alleen zijn omgeving,
maar werd het door zijn dubbele functie van tolinning en van technische
versassing van de vaartuigen, de scharnier van de dag: dagelijkse
scheepvaart bij het op- en afschutten van het schip van de rivier
naar het kanaal en vice versa, naargelang de stand van de getijden.
...
De orde en het ritme van het vervoer te water
werd in grote mate over geheel de kanaalzone van Willebroek naar
Brussel met al zijn eventuele tussenliggende bestemmingen vanaf
1608 tot het jaar 1922 met de regelmaat van een klok uitgevoerd,
in overeenstemming met het vaarreglement zoals door de stad Brussel
aanvankelijk opgesteld en nadien aangepast aan de vooruitgang.
...
Verdere rubrieken in dit nummer van de Willebroekse Kronieken,
met o.a. een beschrijving van de types vaartuigen
- Houten vaartuigen op het kanaal
Vlaamse houten vaartuigen onder zeil: de Vlaamse pleit, de otter
De wereldhaven Antwerpen en haar bijzondere Reinigheidsvloot:
de knots
Scheepstypen uit de buurlanden: de poon, de tjalk en zijn varianten
Het Charlerooyse bakske of beter "baquet"
Houten trekschuiten en zelischepen
- De sleepdiensten op het kanaal
Het boottrekken in de kanaalzone
Een gemechaniseerde sleepdienst
De onderwaterliggende kabelketting
Duurtijd van een doortocht
Overzicht van de oorspronkelijke tarieven van de sleepdienst
Enkele nabeschouwingen over deze gemechaniseerde sleepdienst
vanaf 1869 tot 1899
Van treklijnen en van zeilen naar stoomslepen als overgangsperiode
Geprivatiseerde hulpdiensten bij het slepen
Een anecdote over het stoomsleepsysteem in en op het kanaal
in 1876
- Beurtschepen
Beurtschepen op het kanaal Brussel - Willebroek
Een eerste vaste beurtvaartlijn tussen Londen en Brussel via
Willebroek
Regelmatige beurtdiensten
- Loodsen en zeevaartloodsen
- Van Kleinschaligheid (1910-1930)
naar grootschaligheid
Een keerpunt en een omwenteling in de bouwstructuur van het
vrachtschip en zijn vaarsnelheid
De promotie of bevordering van de oude vaart tot zeekanaal (1881-1895)
De transformatie van de "oude vaart" tot een zeekanaal
wordt een realiteit
Een vorstelijk intermezzo over het vervoer te water en ter zee
- Spelevaren - Plezierboten - Jachten
Bateaux-Mouches
't Minivillegiatuur
- De scheepvaart gedurende de eerste
kanaaltransformatie (1910-1922) tot zeekanaal
De betrekkelijke waarde van het vervoer te water
Wereldoorlog 1914 - 1918
Het sociale leven in de na-oorlogse periode
Wapenstilstand (11-11-1918 om 11:00 hr)
- Archeologie van de scheepvaart
- Het schippersleven
De schipperij als aparte gemeenschapsgroep
- Het verenigingsleven in Klein-Willebroek
rond 1810
De schipperij als gemeenschapsgroep
In hoever mengde het staatsbestel zich met de schipperij?
- De schipprij in de samenleving van
±1830
Vast verblijf aan boord
De sociale zekerheid
- Wereldoorlog - intermezzo (1914 -
1918)
Droeve nasleep van de oorlog
De betrekkelijke solidariteit van de arbeidende klasse
Een neutraliseren kritiek op deze arbeidsduurvermindering
De kleine schipper
- De twintigste eeuw
Analfabetisme
momentopname
De tweede wereldoorlog
Arbeidersvakverenigingen
Een aparte gemeenschap
Frans Verbraeck werd geboren te Willebroek op
4 augustus 1907.
Hij was van 10 maart 1930 tot einde november 1935
tijdelijke klerk bij het gemeentebestuur van Willebroek, en van
1 december 1935 tot 31 augustus 1972 secretaris van de Commissie
van Openbare Onderstand (nu O.C.M.W.).
Hij schreef "Het Burgerlijk Gods- en Gasthuis
Hospice De Naeyer te Willebroek". Deel I verscheen in 1983
en deel II werd als nr. 1984-3 in de reeks "Willebroekse Kronieken"
uitgegeven.
Frans Verbraeck overleed te Jette op 22 augustus
1987.
Lees het volledige artikel in de Willebroekse Kronieken (zie
brongegevens hieronder)
Bron: Willebroekse Kronieken ("De Willebroekse Vaart",
Werkgroep Heemkunde-Geschiedenis-Leefmilieu, 1989, nr. 2, Frans
Verbraeck)
|
Informatie op de website van Inventaris Erfgoed Vlaanderen en op
Inventaris Erfgoed Vlaanderen
Website van Museum het Sashuis
Website
Binnenvaart in Beeld (Michel Hensen)
Weetjes
3 juni 1909
Op valavond van donderdag 3 juni 1909 telden schippers
en ettelijke passanten vast dat het water in de vaart van Willebroek
op een snelle wijze daalde. Onderzoek wees uit dat op de plaats
waar het kanaal de Zenne overbrugde een bres was ontstaan.
Tegen de leegloop stond men machteloos, want er
was geen sluis langs de Brusselse zijde, zodat de dokken en de vaart
langzaam maar zeker leegliepen. Daardoor kwamen ook al de beemden
en weidelanden tot in Vilvoorde onder te staan.
...
De grote fabrieken gesitueerd langs de vaart,
zijnde de "Molens Docquier", de "Brusselse Molens",
de "Brusselse Sociëteit van Elektriciteit", waren werkloos
gevallen tengevolge het mankement aan water voor de stoomketels.
Het aantal arbeiders, noodgedwongen werkloos gevallen
door deze evenementen, werd geschat op een 2000-tal. De "Compangie
van Elektriciteit" kon nog voortwerken door de verbinding met
de wateren van de Bocq.
Bron: TS-VRTL (2006 - nr. 1, "Een bres in het
kanaal van Willebroek", Eric Van Winghe
|
Op 12 november 1922 werd het vernieuwde kanaal
ingehuldigd, maar voor Klein-Willebroek betekende dat een gevoelige
achteruitgang in doorvaarten.
De doorsteek naar Wintam was immers een onderdeel
van de moderniseringswerken en dit betekende dat de jaarlijkse versassingen
te Klein-Willebroek terugliepen van ± 22.000 tot enkele sporadische
versassingen.
...
In 1976 belsiste men als gevolg van de laatste
grote overstroming in Ruisbroek, om het sas van Klein-Willebroek
volledig af te dichten.
...
Lees het volledige artikel in de Willebroekse Kronieken (zie
brongegevens hieronder)
Bron: Willebroekse Kronieken ("Atlas van de Vaart
1657", Werkgroep Heemkunde - Geschiedenis - Leefmilieu, Willebroek,
1987, nr. 2, Louis Van Beneden)
|

V.V.V. Vaartland richt met regelmaat tentoonstellingen in, in
het gerestaureerde Sashuis van Klein Willebroek.
Bron: zie persartikels hieronder
|
Vermeldingen in de pers (incl. over tentoonstellingen)
|
Er
zit vaart in V.V.V. Vaartland (Ons Klein Brabant Vaartland,
04-03-1988) deel 1
Er
zit vaart in V.V.V. Vaartland - VVV-Vaartland met "Museumactie"
in de kijker (Ons Klein Brabant Vaartland, 04-03-1988) deel
2
Drie dagtrips van 10 tot 17 u (Het Volk, 14-04-1988, M.W.)
Willebroek museumgemeente - VVV-Vaartland organiseert museumtochten
(Het Volk, 06-08-1988, M.W.)
Scheepsbouw langs de Rupel in beeld - Expo vol heimwee brengt verrassend
beeld van de teloorgegane familiebedrijfjes (Het Laatste Nieuws,
08-08-1992, Karel De Decker)
Willebroeks sashuis zit in de lift (Gazet van Willebroek, Puurs-Bornem
en Londerzeel, 27-01-1993, Karel De Decker)
Gemeentelijke Museum Sashuis etaleert Flora en Fauna langsheen getijderivieren
(Gazet van Willebroek, Bornem-Puurs en Londerzeel, 09-06-1993, Karel
De Decker)
Fauna en flora langs getijdenrivieren (Gazet van Antwerpen,
10-06-1993)
Boottrekker waakt over Sashuis (Het Nieuwsblad, 14-06-1993,
WSB / FVR)
't Sashuis toont flora en fauna langs getijrivieren (Het Laatste
Nieuws, 02-07-1993, Karel De Decker / DDKW)
Beeldhouwkunst rond 't Sashuis (Het Laatste Nieuws, 06-10-1993,
Karel De Decker / DDKW)
De Spaanse Furie in expo (Het Laatste Nieuws, 06-10-1993, DDKW
/ DDKW)
Beelden rond het sashuis (Gazet van Willebroek, Puurs-Bornem
en Londerzeel, 16-10-1993, Karel De Decker)
Nostalgisch beeldverhaal in 't Sashuis (Het Laatste Nieuws,
10-05-1994, DDKW)
Museum Sashuis met nieuwe thema-tentoonstelling (Het Volk, 10-05-1994,
M.W.)
Fotoreportage in het Sashuis - Werken aan de Willebroekse vaart
in de twintigste eeuw (Gazet van Antwerpen, 11-05-1994)
Museum Sashuis met nieuwe thema-tentoonstelling (Ons Klein Brabant
Vaartland, 11-05-1994, ReM)
Museum Sashuis toont fotoverhaal over de vaart (Willebroek Nu,
juni 1994)
Museum Sashuis brengt uniek beeldverhaal (Gazet van Willebroek,
Puurs-Bornem en Londerzeel, 15-06-1994, Karel De Decker)
"Werken
aan de Vaart" - fotoreportage in Sashuis (Gazet van Antwerpen,
09-07-1994)
Sashuis op zoek naar oorlogsherinneringen (Het Laatste Nieuws,
20-04-1995, DDKW)
Sashuis brengt terugblik op "Wereldoorlog II" (Gazet
van Willebroek, Puurs-Bornem en Londerzeel, 31-05-1995, Karel De
Decker)
Terugblik op periode voor en tijdens tweede wereldoorlog (Het
Laatste Nieuws, 31-05-1995, Karel De Decker)
Museum Sashuis toont de Boerenkrijg in het stripverhaal (Willebroek
Nu, juni 1996)
Welvaeren wordt benyt (Willebroek Nu, september 1998)
Openstelling Sashuis: "De Slag in en om Groot- en Klein-Willebroek"
(Willebroek Nu, mei 1999)
Openstelling Sashuis: "De Slag in en om Groot- en Klein-Willebroek"
(Willebroek Nu, juli 1999)
450 jaar Nieuwe Schipvaert tot Brussel 1550 - 2000 (Willebroek
Nu, juni 2000) -
deel 1 -
deel 2
|

Afbeeldingen
november 1898
Een schip vaart de sluis van Klein Willebroek in. Rechts op de
achtergrond de huizen aan het Sasplein en verderop de Westvaartdijk.
Bron: John Van Hoetsem (TS-VRTL 2014 - nr. 3)
|


1898
Oude foto van het sas in Klein Willebroek, met de dubbele brug
naar de vaart.
Rechts het sashuis en de bomen op het Sasplein.
Bron: bewerking Willebroek Vintage - Andy Hy
|


1899
Foto van de brug aan de sluis en het sashuis door Adrien Louvois
Bron: ?
|


1899
Bron: KonBibl Albert I, Brussel, foto A. Louvois
|
±1900
Het sas van Klein Willebroek was jarenlang de
trots en het klokhuis van de streek.
Rond 1900 - toen bijgaande foto door A. Louvois
werd genomen, heerste er blijkbaar geen al te zenuwslopende bedrijvigheid
in dit minidorp, waar een zeiler door de aanwezige Klein Willebroekse
mankracht uit het sas wordt getrokken.
Uiterst links zien we de kapel die aldaar na de
aanleg van de Weduwe Van Enschodtbrug werd gebouwd, maar die in
1901-1902 als bedehuis werd vervangen door de op dat ogenblik op
het einde van de Boomsesteenweg gelegen kerk van Onze Lieve Vrouw
Onbevlekt Ontvangen.
Uit het uithangbord rechts kan worden opgemaakt
dat er daar een "Handel in Touwwerk" gevestigd was.
Bron: "Willebroek zoals het vroeger was"
(Karel De Decker, Edit. Europese Bibliotheek - Zaltbommel, NL, 1996)
|


±1900
De sluis van Klein Willebroek, gezien van op de Westvaartdijk.
De dubbel klapbrug is geopend om de schepen het sas uit te laten
varen.
Rechts achteraan op de foto het portaal aan de Van Enschodtbrug,
met rechts daarvan het oude tolhuis.
In het midden op de achtergrond zie je de gebouwen aan de Rupelkaai
in Boom (o.a. molens Rijpens).
Bron: ?
|


± 1900
Foto van het sashuis en de kapel gemaakt in de periode rond de
eeuwwisseling.
Bron: archief willy Mees - Albert Mees
|


april 1905
Schepen liggen klaar om de sluis binnen te varen.
Het gebeurde dat men het juiste getijde afwachtte om ineens beide
sluisdeuren te openen, en zo de schepen direct te laten doorvaren
van de Rupel naar het kanaal.
En omgekeerd. Voorwaarde was dan dat er voldoende schepen klaar
waren voor die doorvaart. Mogelijk is dat op bovenstaande foto het
geval.
Bron: A. Louvois
|
Hoe het er een paar kilometer verder aan toe ging
(nvdr. dan de voorlopige brug aan de Nieuwstraat in Willebroek),
toont ons bovenstaande van 1905 daterende postkaart.
Ze brengt ons Klein Willebroek, van waar men een
enig mooi zicht heeft op de Rupel en op het daartegenover gelegen
Boom.
De vaart was vanaf 1561 toegankelijk voor houten
schepen, pramen en boten, waardoor ze als een mini-internationale
waterweg stond aangeschreven.
Naar aanleiding van de moderniseringswerken, waarbij
de monding van in de Ruppel, van Klein Willebroek naar Wintam werd
verschoven, had men de oude sluis van Klein Willebroek van 39 m
naar 61 m vergroot, wat nodig was vermits er op 30 september
1922 - negen maanden na de openstelling voor zeeschepen - reeds
meer dan 200 zeeschepen de haven van Brussel waren binnengevaren.
Bron: "Willebroek zoals het vroeger was"
(Karel De Decker, Edit. Europese Bibliotheek - Zaltbommel, NL, 1996)
|
Schepen wachtend voor de sluis.
Bron: "Beelden van toen", Staf Willems,
uitg. Het Streekboek, Nieuwkerken-Waas, 1987
|


6 januari 1909
Foto van op de Oostvaartdijk, aan de brug voor de sluis - op
de achtergrond het sashuis en rechts achteraan de kapel
Bron: E.B.
|


19 juli 1909
De brug, het sashuis en de kapel.
De tweede woning van links op de achtergrond is het huis waar
mijn vader opgroeide. Zijn ouders baatten daar een paardenslachterij
uit (Brems-Broeckmeyer).
Bron: uitgeverij Thomas frères et soeurs, imprimeurs,
PI-GB
|
Het typisch houten bruggetje uit 1574.
...
Lees het volledige artikel in de Willebroekse Kronieken (zie
brongegevens hieronder)
Bron: Willebroekse Kronieken ("Atlas van de Vaart
1657", Werkgroep Heemkunde - Geschiedenis - Leefmilieu, Willebroek,
1987, nr. 2, Louis Van Beneden)
|


1910-1930
Het sashuis, de sluis, de brug en ook het Sasplein met nog een
aantal bomen.
Bron: ?
|
Zicht op het sas, met rechts het (nu geklasseerde
en gerestaureerde) sashuis.
De kaart dateert van rond 1925.
Enkele jaren later werd op de Westvaartdijk de
Schippersschool opgericht.
Bron: "Beelden van toen", Staf Willems,
uitg. Het Streekboek, Nieuwkerken-Waas, 1987
|
Het sashuis van Klein-Willebroek diende om de
bezettingstroepen te herbergen en is een overblijfsel van de sterke
vesting, die er gebouwd werd in de middeleeuwen, om de aanvallen
op het kasteel af te slagen, en om de scheepvaart te controleren
op vaart en Rupel tegelijk.
In 1683 werden de Spanjaarden verjaagd door de
Fransen, die Willebroek, Ruisbroek, Tisselt enz... vernielden en
het fort in Klein-Willebroek afbraken.
Alleen het sashuis lieten ze staan, omdat het
moest dienen als wachthuis.
Lees het volledige artikel in het Jaarverslag van de Koninklijke
Harmonie Sinte Cecilia van 1954 (zie brongegevens hieronder)
Bron: Jaarverslag Koninklijke Harmonie Sinte Cecilia,
1954
|


1910-1930
De riviersluisdeuren van het sas van Klein Willebroek. Op de
kaart staat foutievelijk "Boom".
Bron: ?
|


22 januari 1912
Brug, sashuis en kapel. Helemaal rechts op de achtergrond de
kerk van Boom.
Bron: ?
|



1910 (bovenste foto) en 21 augustus 1914 (onderste foto)
Sluis en brug - op de foto staat foutievelijk "Boom"
vermeld.
Veel bewoners van Klein Willebroek vonden het makkelijker om
met de veerboot naar Boom te gaan (bv. om te gaan winkelen) dan
eerst te voet naar de Boulevardbrug te gaan en daar de bus naar
Willebroek te nemen.
Let ook op de bomen op het Sasplein.
Bron: ?
|


22 mei 1915
Een schip vaart het sas van Klein Willebroek in.
Bron: drukkerij Thomas - Willebroek
|



mei 1920
De kanaalmuur aan de sluis stort in, waardoor een deel van de
sluis en de helft van de brug vernietigd werden.
Bron: A. Louvois (bovenste foto), Hermans - Antwerpen
(onderste foto)
|
Op deze (bovenste) foto - die op 27 mei 1920 door
A. Louvois werd genomen - zien we dat de kaaimuur het had begeven.
Achteraan treffen we het Sashuis dat in 1608 werd
voltooid, nadat het grotendeels was gebouwd met stenen afkomstig
van de afgebroken kerk van Boom.
Het herinnert ons aan de Kroaten, de Spaanse huurtroepen,
die in 1567 vlak voor het Sas van Klein Willebroek een vesting bouwden.
Het kende zijn hoogtepunt als pleisterplaats voor
regeringsleden, die in de zaal der sasmeesters verbleven na een
tocht met de trekschuiten die hen van Brussel naar Willebroek hadden
gebracht.
Het gerestaureerde Sashuis werd op 11 oktober
1986 ten gerieve van de gemeenschap door gouverneur Kinsbergen voor
geopend werd verklaard.
Bron: "Willebroek zoals het vroeger was"
(Karel De Decker, Edit. Europese Bibliotheek - Zaltbommel, NL, 1996)
|
Dat de sasmuren het op een zeker moment begeven
hebben, zullen nog weinigen weten.
Deze foto is er een herinnering aan.
Bron: "Beelden van toen", Staf Willems,
uitg. Het Streekboek, Nieuwkerken-Waas, 1987
|
Door het instorten van de muren van het sas te
Klein-Willebroek in 1919 moest daar eveneens een nieuw sas gebouwd
worden. De plechtige inhuldiging van dit sas had plaats op zondag
24 juli 1921.
...
Lees het volledige artikel in de Willebroekse Kronieken (zie
brongegevens hieronder)
Bron: Willebroekse Kronieken ("Atlas van de Vaart
1657", Werkgroep Heemkunde - Geschiedenis - Leefmilieu, Willebroek,
1987, nr. 2, Louis Van Beneden)
|


Zicht op het sas van Klein Willebroek.
Het kanaal mondt hier uit in de Rupel - aan de
overkant: zicht op Boom.
Bron: "Beelden van toen", Staf Willems,
uitg. Het Streekboek, Nieuwkerken-Waas, 1987, foto: L. Lagaert -
Brussel
|


1920-1930
Het sashuis en de kapel
Bron: ?
|


15 januari 1920
De brug aan de sluis. Rechts op de foto de woningen aan de Oostvaartdijk.
Bron: ?
|


1925
Tekening van Emile Lernault.
Bron: ?
|


1930-1940
Zicht op het kanaal en de brug. Er liggen heel wat sloepen aangemeerd.
Blijkbaar was het kanaal aan de Oostvaartdijk net voor de brug
minder breed dan nu?
Bron: edit. Thomas-Willebroek
|
Als een stukje levend geworden verleden, toont
deze kaart ons de sfeer in het oude Klein Willebroek, met het typische
bruggetje en - ietwat verscholen achter de bomen - het sashuis
Bron: "Beelden van toen", Staf Willems,
uitg. Het Streekboek, Nieuwkerken-Waas, 1987
|



1930:
2 keer dezelfde afbeelding met zicht op de kanaalbrug en het
sas.
Foutje: "Boom"
Bron: A.S.A. Antwerpen
|


15 maart 1935
Het tijdschrift Ons Land publiceert een artikel met illustraties
over het sas van Klein Willebroek.
Bron: Ons Land (15-03-1935)
|


16 april 1935
Schepen die de sluis van de vaart de sluis invaren.
Bron: Fr. Van Dievoort
|


1939
Kapel aan het sashuis van Klein Willebroek.
Bron: PI-TB
|


najaar 1940 (WO II):
Foto van het Sashuis en de noodbrug aan het sas.
Vraag: was dit een optocht of één
of andere viering?
Bron: ?
|


1941
Brug en sluis van Klein Willebroek - links de gebouwen aan het
Sasplein, met links op de achtergrond brouwerij Lamot.
Bron: ?
|


1948
Het sashuis.
Links op de foto het huis met de witte band: de paardenbeenhouwerij
van mijn grootouders: Antoine Brems en Maria Broeckmeyer.
Bron: ?
|


1960-1970
Het sashuis langs de kant van de sluis.
Bron: ?
|



± 1970
De "nieuwe metalen brug" die als vervanging van de
oorspronkelijke brug werd gebouwd (nà WO II).
Deze brug is nu nog altijd in gebruik.
De foto's werden gemaakt van op het Sasplein - aan de andere
kant van de brug zijn de woningen van de Oostvaartdijk.
Bron: GEM-PUB, PI-TB
|


1970-1980
De brug en het sashuis
Bron: ?
|


1972
Schilderij van Lucien Verhaevert.
Bron: Lucien Verhaevert
|


1974
Het sashuis langs de kant van het eerste sas.
Op de gevel van het sashuis zie je nog de oorspronkelijke datum
1608.
Omwille van een zandbank in de Rupel werd het tweede sas aan
de andere kant (ten oosten) van het sashuis gelegd.
Bron: ?
|


juni 1975
Luchtfoto van Klein Willebroek, met op de voorgrond de visput
aan de Heindonkstraat en bovenaan rechts het Sasplein.
Bron:
|



3 kaarten uit het kaartspel uitgegeven door VVV Vaartland.
Bron: VRTLND, Jan De Raeymaecker
|


november 1981
Zicht op de sluis.
Bron: ?
|


1987
Het beeld van "De Boottrekker" van ik Honsia (1987)
Rik Honsia werd geboren in Mechelen in 1913.
Bron: PI-TB, Willebroekse Kronieken ("Beelden in
Willebroek", Werkgroep Heemkunde-Geschiedenis-Leefmilieu, 1991,
nr. 1, Katelijne Bogaerts - Gerda Goossens)
|


26 mei 1988
De verlaten van het sas in Klein Willebroek.
Bron: stadsarchief van Antwerpen
|



5 september 1988
Het gerestaureerde sashuis en de kapel.
Bron: stadsarchief van Antwerpen
|


1990-1995
Detailopname van een heiligenbeeldje in de kapel naast het sashuis.
Bron: PI-TB
|


10 september 1991
Het sashuis gezien van op het dak van de oude brouwerij Lamot.
Bron: ?
|


±2000
Het gerestaureerde sashuis.
Bron: ?
|


juni 2001
Advertentie voor de tentoonstelling "Zo was Cleyn-Willebroeck"
in het sashuis in Willebroek Nu.
Bron: GEM-PUB
|


juli 2001
Advertentie voor de tentoonstelling "Zo was Cleyn-Willebroeck"
in het sashuis in Willebroek Nu.
Bron: GEM-PUB
|


mei 2002
Advertentie voor de tentoonstelling "De brug van Willebroek...
50 jaar" in het sashuis in Willebroek Nu.
Bron: GEM-PUB
|


juli 2003
Advertentie voor de tentoonstelling "5 eeuwen schutten en
keren" in het sashuis in Willebroek Nu.
Bron: GEM-PUB
|


De brug aan de sluis in de winter van 2004.
Bron: PI-TB
|


2004
Nationaal Schippersmonument (Gilbert De Nil) - standbeeld van
het schippersgezin aan de oostelijke zijde van de sluis.
Het standbeeld werd op 9 september 1979 officieel ingehuldigd.
Bron: PI-TB, WIL-INFO, GEM-PUB
|
Het Schippersgezin: eerste opdracht voor beeldhouwer
Gilbert De Nil.
In opdracht van de Culturele Vereniging maakte
Gilbert De Nil dit beeld van het schippersgezin dat in 1979 ingewijd
werd.
Een artikel in Het Volk (11-08-1977) kondigt reeds
aan dat de in Blaasveld geboren maar in Willebroek wonende kunstnaar
Gilbert De Nil aan "Het Schippersgezin" werkt. Hij studeerde
eerst aan de SITO in Mechelen en vervolgens aan de Academie aldaar.
Het binnenschippersmonument wordt de eerste officiële opdracht voor
deze, op dat ogenblik 37-jarige beeldhouwer. Het beeld stelt een
schipper voor die een stuurwiel vasthoudt met naast hem zijn echtgenote.
(archief Yvan Verbraeck)
Bron:
Schippersschool in Klein-Willebroek, 1927-1988, Yvan Verbraeck,
uitg. Gemeentebestuur Willebroek 2005
|


zomer 2005
Een schip vaart de sluis van Klein Willebroek uit, onder de geopende
brug door.
Links en rechts in het sas liggen nog twee plezierboten.
Bron: PI-TB
|



zomer 2006
Op de bovenste foto de brug en de sluis van Klein Willebroek.
Op de onderste foto, een zicht van op de sluisdeuren aan de Rupel
met op de achtergrond de jachthaven van Klein Willebroek, de Victor
Dumonbrug, de Vredesbrug en verderdoor de brug van de Koning Boudewijnlaan
en de brug in Tisselt.
Bron: PI-TB
|


november 2009
De gebouwen van de vroegere kapel aan het sashuis - de afscheidingsmuur
was intussen afgebroken.
Bron: ?
|


januari 2009
Standbeeld van het Schippersgezin in de winter (Nationaal Schippersmonument
- Gilbert De Nil).
Bron: PI-TB
|


2010
Het Schippersmonument, gemaakt door Gilbert De Nil in kunststof
in 1979.
Gilbert De Nil werd geboren in Willebroek in 1940.
Bron: PI-TB, Willebroekse Kronieken ("Beelden in
Willebroek", Werkgroep Heemkunde-Geschiedenis-Leefmilieu, 1991,
nr. 1, Katelijne Bogaerts - Gerda Goossens)
|


Najaar 2011:
Zicht op de ingang van het sas aan de Rupel.
De toegang tot de sluis is niet altijd voor schepen beschikbaar
geweest.
Vraag: heeft iemand de data wanneer
het sas van Klein Willebroek werd gesloten voor binnenschepen /
heropend voor pleziervaart?
Bron: PI-TB
|
Opmerking:
Informatie (zoals afmetingen, diepgang, breedte, doorvaarhoogte,...)
over de bruggen en sluizen op het kanaal en de jachthaven van Klein Willebroek
vind je op
website
van Visuris
(De Vlaamse Waterweg)


11 juli 2013
Het sas van Klein Willebroek werd opnieuw in gebruik genomen
voor de pleziervaart, en geeft op die manier toegang tot de jachthaven.
De heropening van de sluis is in 2004.
Bron: PI-TB, GEM-PUB
|


voorjaar 2014:
Zicht op "het bruggeske" van Klein Willebroek met daarachter
de sluis.
Bron: PI-TB
|




2017
Een aantal foto's van Koen De Langhe gemaakt in Klein Willebroek.
Meer foto's vind je op de website
Fotogeniek
België van
Koen De Langhe
Bron: foto's Koen De Langhe
|


2018
Het sashuis en de kapel
Bron: PI-TB
|


11 november 2020
Het sashuis 's avonds
Bron: ?
|



februari 2021
De sluis, het sashuis en de brug van Klein Willebroek
Bron: PI-TB
|

|