Nijverheidsstraat

WILNYVRH_000

Naamgeving

Informatie

Straat tegenover de Spaarzaamheidstraat, aan de andere kant van de Mechelsesteenweg.

Onder impuls van Louis De Naeyer worden hier in 1870 25 arbeiderswoningen gebouwd - in 1872 en 1882 volgen nog eens 46 woningen. Bron: Vaertlinck - 2007 - nr. 1

Bron: "Geschiedenis van de Willebroekse straatnamen", samengesteld door Karel De Decker en uitgegeven door CSC Vormingswerk Willebroek in 1989.

Opmerking:

De straat bestaat al een hele tijd niet meer, want de terreinen waren in het begin van de 20ste eeuw nodig voor de uitbreiding van de fabriek van Louis De Naeyer.

De Nijverheidsstraat begon tegenover de Spaarzaamheidsstraat (zie kaart hieronder).

Intussen zijn veel gebouwen van Louis De Naeyer afgebroken en werd het terrein gesaneerd. De huidige Industriestraat is het begin van de toenmalige Nijverheidsstraat, die echter na een 100-tal meter naar rechts afboog, in de richting van het huidige Alida Peetersplein, toen achter de kinderkribbe (de crèche).

Bron: WIL-INFO, PI-GB

Nadat de huizen van de Faubourg St. Antoine (Sint Antoniusvoorgeborgte) aan het einde van de Fabrieksstraat waren gebouwd, besliste Louis De Naeyer om nog meer arbeiderswoningen in de buurt van de fabriek op te richten.

Een gevolg was het plan van de woningen langs de Nijverheidsstraat, zoals op het plan hieronder te zien is.

Een aantal van de woningen werd zo goed als gratis aan de werknemers toegekend, zoals aan de meestergasten (contres-maîtres), de opzichters (surveillants) en de verdienstelijke arbeiders (ouvriers méritants).

In de Willebroekse geschiedschrijving wordt deze straat nauwelijks of zeer weinig vernoemd, zonder verdere commentaar over de ligging of grootte.

Over de aard van de eerste huizengroepen die door De Naeyer gebouwd werden, lezen we in de Willebroekse Kronieken (1984-3, "Het burgerlijk Gods- en Gasthuis Hospice Louis De Naeyer", deel 2, Frans Verbraeck) volgend commentaar:

Elk mini-arbeidershuisje had een halfhoog zoldervenster boven de deur en boven het gevelraam van het gelijkvloers. Elk hoekhuisje had een puntgevel met een kapvenster.

Door de kleinschaligheid aan binnenhuisruimte, door de zeer beperkte hygiënische omstandigheden, door het ontbreken van drinkwater, van degelijke riolering voor de afvalwaters en het totale gebrek aan de noodzakelijke verluchting en verlichting kan men nog heden aan deze tekortkomingen in menige nijverheidswijk zien hoe de vroegere volksklasse reilde en zeilde met een grote kinderlast bovenop.

...

In "Notice & Renseignements" van 1900 lezen we over de eerste bewoners:

"In het algemeen, zijn ze gratis of tegen zeer lage huurprij ter beschikking van meestergasten (contre-maitres), opzichters (surveillants) en verdienstelijke arbeiders (ouvriers-méritants)."

Het artikel met de "Algemene voorwaarden van de bewoning der huizen van de firma" kan je terugvinden in artikel nr. 2 in het tijdschrift van Vaertlinck (zie bronvermelding hieronder).

In de straat werd zelfs een industiële bakkerij gebouwd, waar werknemers van de papierfabriek "voordeliger" aan brood konden geraken.

Lees het volledige artikel in het tijdschrift Vaertlinck (zie brongegevens hieronder).

In het artikel staat ook een lijst met de bewoners in de periode van 1875 tot 1910 (op basis van de bevolkingsregisters).

Bron: TS-VRTL (2007 - nr. 1 - nr. 2, 2008 - nr. 3, "De Nijverheidsstraat of de Rue de l'Industrie - Een vergeten straat in Willebroek, Jean Merckx)

Om één van deze woningen te mogen huren, waren er wel een aantal voorwaarden die vervuld moesten worden, zoals verhuring op maandbasis, het verbod op handel drijven, verbod op onderverhuring, enz...

Een overzicht van de "Algemene voorwaarden van de bewoning der huizen van de Firma" vind je terug in het nummer van tijdschrift Vaertlinck hieronder vermeld.

Bron: TS-VRTL (2007 - nr. 2, Jean Merckx)

±1880

Vóór deze periode werd een volgende serie van arbeiderswoningen gepland in de "Rue de l'Industrie" (de Nijverheidsstraat).

Op bovenstaand grondplan is te zien dat de straat begon aan de Mechelsesteenweg (toen Chaussée de Termonde), bijna tegenover de Spaarzaamheidsstraat ("rue de l'Epargne").

Bron: WIL-BIB

april 1905

een deel van de fabriek van De naeyer - let op het onderschrift, dat al "Usines Vve Louis De Naeyer" vermeldt.

De huizen rechts op de foto bevinden zich in de Nijverheidsstraat.

Bron: edit. Thomas Baggerman

augustus 1907

Zicht op de achtergevel van huizen aan de verdwenen Nijverheidsstraat, met daarachter de fabrieksschouwen en rechts de kalkberg met het prominente paviljoen.

Vraag: is op deze afbeelding ook het wegje "Rosmolen" te zijn (zijstraat van de Molenstraat)? weet iemand hier meer over? 

Bron: edit. Thomas Baggerman

Het aanbrengen van de grote witte afsluiting - gezien van uit de Spaarzaamheidstraat - betekende het definitieve einde van de Nijverheidsstraat.

Bron: TS-VRTL (2007 - nr. 2)