Algemene informatie en straatnamen

BLVALGEM_000

Blaasveld, dat door de fusie, een deelgemeente van Willebroek werd, is een dorp vol groene accenten. Blaasveld heeft een oppervlakte van 450 ha en wordt begrensd door de zwarte beek tussen Willebroek en Tisselt, de Worfloop tussen Heffen en de Vekeloop en de grootbroekloop op de grens met Heindonk en Heffen.

Blaasveld heeft een rijk verleden, vol verhalen en bijzondere plekken.

Wist je dat het gebied ooit deel uitmaakte van de Rupelzee. Dat legde de basis voor het Broek, een uniek natuurgebied.

Al in de prehistorie woonden hier mensen, en in de middeleeuwen verrees er een kasteel waaruit de baronie Blaesvelt groeide. Er doen zelfs legendes de ronde over een ridder en zijn geliefde.

Uit archeologische vondsten blijkt dat Blaasveld al bewoond was sinds de IJzertijd.

In de 12e eeuw kreeg het dorp vorm onder de heer-schappij van Ridder Sigerius I de Blaersvelt.

In de Middeleeuwen speelden adellijke families zoals de Berthouts een belangrijke rol in de groei van Blaasveld.

...

Enkele cijfergegevens:

• In 1686 is Blaasveld een dorp met 18 hutten, 1 brouwerij, 6 herbergen, 2 winkels en 1 kasteel
• In 1846 ontvingen 77 jongens en 49 meisjes de eerste lessen in de lagere school.
• In 1906 was er een gemeentelijke lagere school voor jongens en een aangenomen school voor meisjes. Ze waren gelegen in het dorp.
  De eerste school telde 2 onderwijzers en 131 leerlingen.
  In de tweede school trof men 2 onderwijzeressen en 124 leerlingen aan.
• In 1860 telde Blaasveld 96 landbouwers , die eigenaar waren van “een huis met erf” en waren er ook negen erfpachters.
• In 1906 telde men in Blaasveld 59 fietsen en 1 motorfiets
• In 1910 werd Blaasveld voorzien van een elektriciteitsnet
• Tot 1977 werd de politiemacht uitgeoefend door de burgemeester, bijgestaan door 1 veldwachter.
  Verder kon de gemeente ook een beroep doen op de rijkswachtersbrigade die in Blaasveld was gevestigd.
• In 1977 werd Blaasveld gefusioneerd met Willebroek en werd zo samen met Tisselt en Heindonk een van de deelgemeenten van Willebroek

...

Bron: tentoonstelling 900 jaar Blaasveld

Tijdens de 1ste eeuw ontstaan langsheen de belangrijkste wegen de eerste kleinere nederzettingen.

Sporen van Romeinse invloeden vind je onder meer terug in Heindonk langsheen de Rupel waar je op oude kaarten nog een versterking, het stendre of steendren, terug vind.

Ook is er sprake van een romeinse statio of mensio van waaruit later een dries en de eerste dorpskern van Blaasveld groeit.

Tijdens de 2de eeuw staan echter nog steeds grote delen van de Scheldestreek en dus ook van de Rupelstreek onder water.

De bewoning blijft dus tot de 5de eeuw eerder beperkt.

Vanaf de 5de eeuw trekt de zee zich verder terug en verzand het landschap meer en meer.

Tijdens de volgende eeuwen groeien de verschillende woonkernen dan ook aan.

...

In de deels opgevulde riviermeanders is pas na de dijkwerken vanaf de 12de eeuw enige menselijke activiteit mogelijk en dan nog in zeer beperkte mate.

Kronkel- en uiterwaarden (gebieden die tijdens de winter bij vloed overstromen) aan de rechter- en linkeroever bleven tot de grote waterwerken van 1860 on-ontgonnen.

Deze beemden en broekgebieden waren begroeid met elze- en wilgebosjes en riet. Het hout hiervan werd gebruikt voor rijshout voor de dijkenbouw en deels als brandhout.

De diepe veengronden (tussen de 3 en 7 meter) werden ontgonnen voor huis-brand en stalstrooisel. De typische trapvormige putten in het Blaasveldse Broek zijn hiervan de getuigen.

...

Bron: tentoonstelling 900 jaar Blaasveld

Tijdens de 2de eeuw staan echter nog steeds grote delen van de Scheldestreek en dus ook van de Rupelstreek onder water. De bewoning blijft dus tot de 5de eeuw eerder beperkt.

Vanaf de 5de eeuw trekt de zee zich verder terug en verzand het landschap meer en meer.

Tijdens de volgende eeuwen groeien de verschillende woonkernen dan ook aan. Vanaf de 8ste eeuw is er reeds een beperkte woonkern op Krekelenberg.

De dorpsdries langsheen de belangrijke verbindingsweg van Mechelen via Heffen naar Dendermonde groeit verder uit.

Op deze plek vormen een eerste pelgrimshuis en de eerste woningen de basis van Blaasveld.

De driehoekige vorm van de dries, waar later het eerste bedehuis wordt gebouwd, is nog steeds herkenbaar.

In deze periode is er ook de eerste vermelding van een motte, een afgeplatte aangelegde aarden heuvel, op een hogere zandduin.

Deze situeert zich op de grens van de niet ingedijkte laaggelegen zone van het Rupelgebied en het bisschoppelijk Mechels gebied. Op deze motte wordt een houten vestingtoren gebouwd.

De loop van de Zwarte beek vormt een belangrijke grens bij het uittekenen van de machtsgebieden. Er ontstaan ook hier lokale dynastieën zoals ook deze van de Berthouts.

Arnoud Berthout , ook ” De Draekenbaert “ genoemd, ligt onrechtstreeks aan de basis van de heerlijkheid Blaesvelt en claimt deze regio in evenredigheid met z’n militaire en politieke macht .

...

Ondanks er al eerdere sporen van bewoning zijn, is het pas begin 12de eeuw dat de naam van “Blaersvelt” wordt vermeld.

In de 12de eeuw verwerven de Berthouts, als voogd van het Mechels domein, het domein “Blaersvelt”. Het verworven leen wordt een feodaal goed van eerste rang.

Blaasveld wordt dan voor het eerst vermeld. Op de hogere motte, gelegen aan het Rupelgebied en de grens met Mechelen ontstaat een verdedigingszone.

Vermoedelijk wordt een houten verdedigingstoren gebouwd naar Keltisch voorbeeld, met bijhorende lemen woningen. Uiteindelijk evolueert dit naar een volwaardig slot.

...

De naam Blaasveld, vroeger vermeld als Blaresveld of Blaresfeld, zou verwijzen naar een kaal, dor veld.

Een andere mogelijke verklaring van de naam is gelinkt aan de heilige Blasius.

Op de grens tussen Mechelen en Blaasveld stond immers een kapel gewijd aan Sint-Blasius. Rond 1315 werd deze kapel vernield door een oproerige weversgilde.

De kerk heeft nog steeds een relikwie van deze heilige die leefde in de 2de eeuw.

...

Bron: tentoonstelling 900 jaar Blaasveld

De kasteelheren van Blaasveld

De eerste heer van Blaasveld die we in geschriften terugvinden is Sigerius I de Blaersvelt.

In 1125 ontvangt Ridder Sigerius 1 de Blaersvelt, van de Berthouts, de titel “heer van Blaersvelt“ en wordt zo eigenaar van de belangrijkste motte van onze streek.

Nadien zijn er weinig gegevens terug te vinden.

Pas in 1266 wordt de naam Arnoldus De Blarsvelt als getuige vermeld in een oorkonde van een schenking van gronden die De Wateringhe worden genoemd.

In 1290 wordt Ridder Roelof Willem Pipenpoy (° 1270 +1332) als heer van Blaersvelt vernoemd. Willem Pipenpoy, strijdt mee in de slag van Woeringen aan de zijde van hertog Jan I van Brabant en is diens belangrijkste vertrouwensman. Hij verwerft daardoor het hoogste aanzien in macht en bevoegdheden.

Hij is onder meer schepen en amman van Brussel, drossaard en seneschalk van Brabant en eigenaar van belangrijke domeinen en goederen.

Zelf woont hij te Brussel in het slot Cantersteen.

...

In 1328 bekomt hij van Hertog Jan III de toelating om een nieuwe weg aan te leggen wat mogelijk de huidige Bosdreef en verlengde naar de Venusstraat is en een weg door de heide naar het kasteel,

de Mechelsebaan. Het aanleggen van deze weg had vooral een economische reden, er werd immers poortgeld opgelegd.

...

Margaretha, zijn enige dochter, schonk het domein van Blaasveld en de goederen die ze te Merchtem bezat, als bruidsgeschenk aan Jan Wytfliet, een onechte zoon van Jan II van Brabant.

Jan Wytfliet sneuvelde te Grave (Noord-Brabant) in een gevecht tegen de aanhangers van Jan van Cuyck. Na het overlijden van Margaretha Pipenpoy, die geen rechtstreekse erfgenamen naliet, gingen haar leengoederen te Merchtem over op de kinderen van haar oom Wouter, terwijl de heerlijkheid Blaasveld terugkeerde naar de hertogen van Brabant.

In 1364 wordt het land van Blaasveld verkocht aan Jan van Bouchout en vervolgens in 1371 verkocht aan Robrecht Tencke, alias de Maerschalck, kamerheer en hofmeester van graaf Lo-dewijk van Vlaanderen.

Nadien kwam het achtereenvolgend in het bezit van de families Sanders, Van der Bruggen en Prant.

Uit zijn huwelijk met Anna van den Brande had Joost de Prant meerdere kinderen, waaronder Adolf, gouverneur van de stad Brussel en van het kasteel van Aire, die hem in de heerlijkheid Blaasveld opvolgde.

...

In 1323 stichtte Roelof Willem Pipenpoy de eerste kerk van Blaasveld ter ere van het H. Kruis.

De familie Pipenpoy voerde in blauw drie afgeknotte leliën, al tonen verschillende zegels van Roelof Pipenpoy aan dat hij dit wapen brak met een schuinbalk.

...

1687 - Door baron Jacques III Le Roy °1633 +1719, als historiograaf en vertrouwenspersoon van de toenmalige hertog ontstaat een boek “Prospectus Castellorum et praetortorum Procerum & Nobilium Bra-bantiae” waarin het “Castellum Blaesvelt ” voor het eerst wordt afgebeeld. De gravure wordt gemaakt door de gerenommeerde graficus Jacobus Harrewijns.

Dit is de enige afbeelding waar het volledige kasteel met de slotkapel en een van de toegangsbruggen over de slotgracht afgebeeld is. De kapel staat hier achter het kasteel in de richting van de Fonteindreef.

...

Adolf de Prant trad in het huwelijk met Margaretha van St.-Aldegonde, dochter van Nikolaas, heer van Noircarmes.

Zijn zoon Karel erfde Blaasveld maar liet het domein over aan zijn broer Hugo de Prant die in 1566 met Clara d’Affaytadi, dochter van de heer van Gistel, in het huwelijk trad.

Op 1 april 1647 werd de heerlijkheid Blaasveld, ten gunste van zijn zoon Cosmas de Prant, burgemeester van Mechelen, door Philips IV, koning van Spanje, tot baronie verheven.

Cosmas de Prant, die in 1650 kinderloos overleed, was getrouwd met Margaretha van Hoorne, enige dochter van Gaspard van Hoorne, secretaris van de stad Mechelen.

Het kasteel wordt door Cosmas en Margaretha omgebouwd tot een residentieel verblijf.

Baron Cosmas en Margaretha bezitten het prachtige pand aan de Veemarkt te Mechelen (deel van het St. Romboutscollege ), maar verblijven meer op het kasteel te Blaasveld.

Vier dagen voor zijn dood had hij zijn nicht Bernardine Montmorency – die later trouwde met Balthazar van Ongnies, graaf van Coupigny en baron van Pamel – tot erfgename van zijn goederen aangesteld.

...

Het domein Blaasveld blijft gedurende jaren in handen van de familie van Ongnies.

In 1807 tenslotte huwt Gravin en erfgename Marie Henriette Octavie Ghislaine van Ongnies (°1787 +1866) met Charles Joseph de Lalaing , graaf de Mérode, de Lalaing en Hoogstraten, markies van Groot Spanje.

Een van hun 4 zonen is Frederik de Mérode.

De naam Château de Blaesvelt wijzigt in Château de Lalaing.

...

Na Balthazar van Ongnies, werd het domein van Blaasveld achtereenvolgens eigendom van:

• Cosmas-Claude van Ongnies, graaf van Coupigny en baron van Blaasveld
• Ferdinand-Jozef-Karel van Ongnies, eveneens graaf van Coupigny en baron van Blaasveld
• Maximiliana-Theresia van Ongnies, gravin van Coupigny en barones van Blaasveld, enige dochter van vernoemde heer.
  Ze trad in het huwelijk met Ferdinand-Gaston-Jozef-Alexander, hertog van Croy en overleed kinderloos

Blaasveld kwam nadien in handen van haar nicht Maria-Magdalena-Jozefa-Hendrika van Ongnies, die in het huwelijk trad met Louis-Octave, graaf van Argenteau, de laatste baron van Blaasveld.

...

In het begin van de 20ste eeuw is het kasteel bouwvallig en een groot deel van het vroegere kasteel, samen met de slotkapel wordt daarom afgebroken. Er wordt een nieuw en kleiner kasteel gebouwd.

Maria Anne Ghislaine Alexandrine Louis Théodore gravin d' Argenteau, dochter van Marie Henriette Octavie Ghislaine van Ongnies en Charles Joseph de Lalaing, erft vervolgens het kasteel.

Zij huwt met Jozef Alexander François, graaf van Maldegem, Kapitein van de grenadiers bij Prins de Ligne en Grootmeester aan het hof van hertog Karel.

Maria Anne overleed in Luik, haar lichaam werd clandestien naar Blaasveld gevoerd en in de kerk begraven .

Hun zoon Max, graaf de Lalaing, ambassadeur van Leopold 1 in Spanje en hun dochter worden erfgenamen. De dochter huwt met August Charles, baron van d'Overschie de Neeryssche en hadden één zoon, Baron Arthur d' Overschie. Hij erft uiteindelijk het domein met het kasteel samen met 145 hectaren landerijen en boerderijen.

Na zijn overlijden in 1883 wordt het kasteel en de bijhorende gronden verkocht en is het niet langer meer in handen van de adel.

Na een lange periode van leegstand wordt het kasteel in 1946 afgebroken en vervangen door een villa.

Een deel van de oorspronkelijke slotgracht wordt opgevuld met het puin van het kasteel. De buitenste gracht aan de rand van het domein wordt grotendeels behouden.

Een beeld in zandsteen , een leeuw, wordt nog teruggevonden en staat nog op de oude waterput in het domein. Buiten de slotgracht wordt later nog een arduinen ornament gevonden.
Een groot deel van het domein maakt nu deel uit van het Natuurpark Het Broek. De oude wegen naar het kasteel zijn nog duidelijk zichtbaar in het landschap en zijn nog steeds in gebruik.

Bron: tentoonstelling 900 jaar Blaasveld

Straat (of verwijzing)

Alfred De Tayestraat

Beenhouwerstraat

BLVBEUKH

Beukenhofstraat

BLVBEZEL

Bezelaerstraat

BLVBEZLV

Bezelaervelden

Blasiusstraat

Bleeklaan

BLVBROEK

Broek

Broekstraat

Broekventje -  zie: Wouters-Lefèbvreplein

Ceresstraat

BLVDORPS

Dorpsstraat

BLVDRIBW

Driebunderweg

BLVDRIES

Driesblokstraat

BLVDWARS

Dwarsstraat

Elleboogstraat

Fonteinstraat

Geerhoek

Grote Bergen

-

Guido Gezellestraat - zie: Wouters-Lefèbvreplein

Haakstraat

Hazewinkel

BLVHEIHK

Heihoek

BLVHDCUY

Herman De Cuyperstraat

BLVHINXL

Hinxelaar

BLVHOUTB

Houtberg

BLVISVDB

Isabella Van den Bogaertstraat

BLVJNEUT

Jan Neutjensstraat

Jan Willemstraat

Jupiterstraat

BLVKALAN

Kalanderlaan

BLVKALKB

Kalkberg

BLVKANBO

Kanunnik Arthur Boonstraat

-

Kapel Onze Lieve Vrouw van de Eeuwigdurende Bijstand   -   zie: Heihoek - Kapel

-

Kapel van Onze-Lieve-Vrouw Ten Berg   -   zie: Mechelsesteenweg - Kasteel Ten Berg

-

Kasteel Ten Berg   -   zie: Mechelsesteenweg - Kasteel Ten Berg

-

Kasteel van de 14 Bunders   -   zie: Veertienbunderslaan - Kapel

-

Kasteel van Lacourt   -   zie: Kasteeldreef & Kasteel

Kasteeldreef & Kasteel

BLVKASTS

Kasteelstraat

BLVKATTE

Kattestraat

BLVKEBBN

Kebbinglei

Keizerstraat

BLVKLATR

Klaterstraat

BLVKLHEI

Kleine Heide

BLVKREKL

Krekelenberg

BLVKROMS

Krommestraat

BLVMARSS

Marsstraat

BLVMECHS

Mechelsesteenweg

BLVMECHS_KRK

Mechelsesteenweg - Sint Amanduskerk

BLVMECHS_TBRG

Mechelsesteenweg - Kasteel Ten Berg

-

Melkerij St Jozef   -   zie: Bezelaerstraat

BLVMIVBR

Michael Van Breedamstraat

BLVMERCU

Mercuriusstraat

BLVMOLDR

Molendreef

Molenhof

Neptunusstraat

Nieuw Sloten

Papyruslaan

Perkamentlaan

Processieweg

Rechtestraat

Rommekeshof

Saturnusstraat

Schotelveldstraat

-

Sint Amanduskerk   -   zie: Mechelsesteenweg - Sint Amanduskerk

-

Sint Franciscuskapel   -   zie: Kasteeldreef & Kasteel

BLVMECHS_226

Sint Jorisschool

Steenweg op Heindonk (Heindonksesteenweg)

Stuyvenbergbaan

Tisseltbaan

Uranusstraat

BLV14BUN

Veertienbunderslaan (& Broekweg)

Venusstraat

Verbindingsstraat

Wouters-Lefèbvreplein

periode 1842 - 1879

Poppkaart (kadastraal) van het centrum van Blaasveld (buurt rond de kerk)

Bron: archief PI-TB

periode 1843 - 1845

In de Atlas der Buurtwegen - een inventarisatie van alle openenbare en private wegen met openbare dienstbaarheid - komt bovenstaande kaart voor.

Bron: archief PI-TB

1864

Detail van de Ferrariskaart waarop het centrum van Blaasveld wordt getoond.

Opvallend op deze kaart:

• De Molenstraat die richting Oude Dendermondsestraat loopt (met veerdienst over het kanaal)
  links op de kaart
• De sluis op het kanaal (met gesplitste Mechelsesteenweg)
  bovenaan links
• De plaats van de kerk met andere gebouwen errond (het huidige Wouters-Lefebvreplein)
  midden op de kaart
• De spoorlijn naar Mechelen
• De vijvers van het Blaasveldse Broek
  rechtsboven

Bron: Ferraris

september 2025

Artikel naar aanleiding van de werken aan de Mechelsesteenweg.

Bron: dePubli (september 2025)

1947

Advertentie voor banketbakkerijk 't Zonneke.

Vraag: waar juist was de bakkerij gelegen? 

Bron: PassePartou (2008)

Vraag: werd deze foto gemaakt aan de oevers van de Rupel? (overzet) In welke periode werd deze foto gemaakt.

Bron: PI-TB

1966

De Lustige Bolders

De halvebolmaatschappij de Lustige Bolders werd in 1891 gesticht in het lokaal van café De Rozelaar. Zij speelden een soort krulbol met halve houten bollen.

Achter het café was een overdekte bollebaan. Het café en de bollebaan zijn ondertussen al lang verdwenen.

Tijdens het teerfeest droegen de leden allemaal een bolhoed, symbool van een halve bol.

Op de onderste foto zien we de laatste bolders tijdens het 75-jarig bestaan van de vereniging.

...

Café de Rozelaar of in de volksmond "bij Mie Patteet", kreeg zijn naam door de rozelaar die aan de zijgevel groeide.

Op de bovenste foto zien we Delleke van Mie Patteet en Charel Marievoet achter de tapkraan van hun café.

Achter het café lag een overdekte bollebaan, en het café was dan ook het clublokaal van De Lustige Bolders.

Ook de wielerclub De Geburenkring, De Palingvrienden en Het Boerenfront hadden er hun vaste stek en het was de plek waar ooit de Rallyclub Veertienbunders werd gesticht.

...

Vraag: heeft iemand meer informatie over deze groepering? en over café de Rozelaar? waar was het café juist gelegen?

Bron: tentoonstelling 900 jaar Blaasveld