België - Leburton - Liefdesbrief - Voerstreek - Verkiezingen

Edmond Jules Ididore Leburton (°Borgworm 18 april 1915 +Borgworm 18 juni 1997) is medevoorzitter van de Belgische Socialistische Partji (BSP) tot 1973.

1 jan: invoering van de BTW.

22-23 sep: het schilderij van Vermeer - de Liefdesbrief - wordt gestolen. Tijl van Limburg (M. Roymans) vraagt 200 miljoen BEF, dit voor de Bengaalse vluchtelingen. Na zijn arrestatie wordt het schilderij zwaar beschadigd teruggevonden.

sep: de kamer wordt ontbonden vanwege problemen in de Voerstreek.

7 nov - Verkiezingen: De coalitie van socialisten en christen-democraten blijft aan de macht. De grote winnaars van de verkiezingen zijn echter het Rassemblement Wallon en het Brusselse Front Démocratique des Francophones (FDF).

Nederland - Dennendal - Luns - Verkiezingen - TROS - Consumptieprijzen

mar - affaire Dennendal: een aantal persorganen keren zich tegen de minder conventionele methoden in de zwakzinnigenzorg (onder impuls van Carel Muller). Deze laatste wordt ontslagen, dan in zijn ambt hersteld, en tenslotte weer ontslagen. De affaire zal tot 1974 duren. Op dat ogenblik bezetten de aanhangers van Muller een aantal paviljoenen, die met geweld worden ontruimd.

Luns treedt af als minister van Buitenlandse Zaken.

apr: er zijn verkiezingen. De duidelijkheid in de politiek waarvoor D66 heeft gepleit, breekt door. De KVP, AR en CHU hebben samen een 'Christelijk' urgentieprogramma opgesteld. De PvdA, D66 en PPR hebben een schaduwkabinet in het leven geroepen. De rechtse socialisten gaan door met een eigen lijst: DS70. Ze maken een behoorlijke winst. Het kabinet Biesheuvel wordt gevormd.

1 okt: de TROS wordt een B-omroep. De EO (Evangelische Omroep) zal 1 jaar later de status van C-omroep krijgen.

Het prijspeil van de particuliere consumptie stijgt met 8,1%. Vanaf nu zal de jaarlijkse inflatie voor lange tijd de 10% benaderen.

Haringvliet wordt afgesloten, waardoor vragen beginnen te rijzen over het afsluiten van de Oosterschelde. De afsluiting zou wel eens ernstige gevolgen kunnen hebben voor de mossel- en de oestercultuur.

Bangladesh onafhankelijk

16 dec: Oost Pakistan maakt zichzelf de onafhankelijke staat Bangladesh, en scheidt zich daarmee af van de rest van Pakistan.

China - Lin Piao

Lin Piao (°1908 +1971) komt om in een vliegtuigongeluk naar de USSR, na een mislukte staatsgreep.

Iran - Persepolis

Viering van het 2500-jarige bestaan van de stad Persepolis, in vroegere tijden de hoofstad van het Perzische Rijk.

USA - Kiesleeftijd - Alaska - Mariner 9

De kiesleeftijd wordt teruggebracht tot 18 jaar - 26ste Amendement.

18.000.000 ha grond en 900.000.000 USD worden overgedragen aan genootschappen van Inuits en Eskimo's, als vergoeding voor het meer dan 30 jaar uitbuiten van Alaska.

Mariner 9 wordt als kunstmaan in een vaste baan rond Mars gebracht. Talrijke foto's van het Mars-oppervlak worden doorgestuurd, waardoor het mogelijk is een kaart van Mars te maken.

NATO - Luns

Joseph Luns (°28 aug 1911 Rotterdam) wordt secretaris-generaal van de NAVO (tot 1984). Hij was minister van Buitenlandse Zaken in Nederland (van 1956 tot 1971).

België - Sint Rombouts - UCL - Martens

Het dak van het koor van de Sint Romboutskerk in Mechelen brandt.

De franse campus van de universiteit van Leuven (Louvain-la-Neuve) wordt in gebruik genomen.

Wilfried Martens (°Sleidinge 19 apr 1936), Vlaams staatsman, wordt voorzitter van de katholieke partij CVP (tot 1979).

21 jan: het kabinet Eyskens wordt beëdigd, een coalitie van christen-democraten en socialisten.

24 feb - Cultuurpact: ondertekening door alle Vlaamse partijen van het Cultuurpact (behalve Volksunie). Hierdoor worden ideologische en filosofische minderheden in België "beschermd". Het pact zal in 1973 door de Kamer bekrachtigd worden.

BeNeLux - Accijnzen

Er wordt een overeenkomst bereikt tussen de landen van de BeNeLux, over de unificatie van de accijnzen.

Nederland - Gijsen - Van Agt - DS70 - Keerpunt 72 - Kok

22 jan: dr. Johannes M. Gijsen (°Oeffelt 7 okt 1932) wordt door de paus tot bisschop van Roermond benoemd, ondanks het feit dat drie andere kandidaten werden voorgesteld. De Landelijke Pastorale Raad wordt door Rome verboden. Dit "kerkelijk parlement" blijft echter samenkomen.

mar: als gevolg van felle demonstraties moet minister Van Agt afzien van het plan van "de Drie van Breda" om oorlogsmisdadigers vrij te laten (Fischer, Kotälla, Aus der Funten).

Minister De Brauw stelt een wet voor om het collegegeld op te trekken tot 1000 gulden per jaar, met grote onrust op de universiteiten als gevolg.

28 mei: samenkomst van de Dolle Mina beweging, waar over het radicaal feminisme zal worden gepraat.

17 jul: DS70-ministers Drees en De Brauw treden uit de regering. Hierop besluit minister-president Biesheuvel vervroegde verkiezingen uit te schrijven.

sep: in Breda worden de Enka-fabrieken bezet om een dreigende bedrijfssluiting te voorkomen. De werknemers stellen zich daarbij heel militant op.

okt: de drie linkse partijen PvdA, D66 en PPR ondertekenen "Keerpunt 1972", een gemeenschappelijk programma voor de nabije toekomst.

nov: om de inflatie te beteugelen kijkt men uit naar een sociaal contract tussen werkgevers en werknemers, wat jammer genoeg op een sisser afloopt. De voorzitter van het NVV (H. ter Heide) treedt af, en wordt opgevolgd door de 34-jarige Wim Kok.

29 nov: er zijn Tweede Kamer-verkiezingen, waaraan voor de eerste keer jongeren van 18 tot 21 mogen deelnemen. De winst gaat naar de VVD van Wiegel, de PvdA en vnl. PPR. De andere partijen verliezen.

Denemarken - Margareta II

Koningin Margareta II van Denemarken (°1940) aan de macht. Ze huwde in 1967 met graaf Henri de Laborde de Monpezat (een Frans diplomaat).

Europa - EU - Mansholt

Sicco Mansholt (°Ulrum 13 september 1908 +Wapserveen 29 juni 1995), Nederlands landbouwdeskundige, wordt voorzitter van de Europese Commissie. Van 1945 tot 1957 is hij minister van Landbouw (in NL) en van 1958 tot 1972 is hij vice voorzitter van de EG.

Suriname - Koninkrijkscommissie

In Suriname wordt een koninkrijkscommissie geïnstalleerd, met de bedoeling realistische projecten te vinden om de partijen in het gebied beter te laten samenwerken om bepaalde problemen op te lossen.

USA - Exxon - Nixon

De maatschappij ESSO wordt omgenoemd naar Exxon Corporation, terwijl Esso als merknaam behouden blijft.

President Nixon (USA) (°Yorba Linda CA 9 jan 1913 +New York City 22 apr 1994) bezoekt Beijing en Moskou. De politieke toenadering heeft als voornaamste bedoeling een einde te maken aan de Koude Oorlog.

Vietnam - Le Duc Tho

Le Duc Tho (°Dich Le 14 okt 1911 +Hanoi 13 okt 1990) onderhandelt over de vrede in Vietnam. Hij organiseerde de guerrillatroepen van de Vietminh en werd ook lid van het Politburo.

Wereld - Rapport van Rome

In het rapport van de Club van Rome worden de grenzen van de groei belicht.

België - Leburton - Conclaaf van Steenokkerzeel

26 jan: de regering Gaston Eyskens (°Lier 1 april 1905 +Leuven 3 januari 1988) valt.

Eerste minister Edmond Jules Isidore Leburton (°Borgworm 18 april 1915 +Borgworm 18 juni 1997) (tot 1974). Het kabinet wordt gesteund door christen-democraten, socialisten en liberalen.

19 apr - conclaaf van Steenokkerzeel: men tracht een regeerakkoord te bereiken over de staatshervorming - dit akkoord blijft beperkt tot het bepalen van het gewest Brussel.

22 mei - Cultuurraad voor de Nederlandse culturele gemeenschap: er komt een eigen volkslied (de Vlaamse Leeuw), een eigen feestdag (11 juli - herinnering aan de Guldensporenslag in 1302) en een eigen vlag. Op 19 jun besluit de raad dat Nederlands de wettelijk voorgeschreven taal moet zijn voor alle contacten met het bedrijfsleven in Vlaanderen.

26 dec: opheffen van het olie-embargo op België.

Nederland - Belastingen - Den Uyl - D66 - Autoloze zondag

1 jan: invoering van het schijventarief v.w.b. de inkomstenbelasting. Gehuwde vrouwen die uit werken gaan, zullen apart worden berekend van de inkomsten van hun echtgenoot. Op die manier hoopt men dat uit werken gaan aantrekkelijker wordt.

1 feb: de Erasmus-Universiteit open in Rotterdam haar deuren. Ze is ontstaan uit de Nederlandse Economische Hogeschool en de Stichting Klinisch Hoger Onderwijs.

11 mei: de formatie van het kabinet Den Uyl heeft 164 dagen geduurd, en wordt nu beëdigd. Hierin zetelen de PvdA, PPR, D66 en KVP. De CHU gaat in oppositie. Dit wordt het meest linkse kabinet van Nederland.

26 jun: fractievoorzitter H. Van Mierlo wordt bij D66 vervangen door Jan Terlouw. Het aandachtspunt van de partij verlegt zich van een eerder vernieuwende rol, naar het vlak van de milieubescherming.

28 jun: de Tweede Kamer ratificeert het verdrag van Straatsburg (1965), waardoor piratenzenders als Radio Veronica uit de ether moeten.

15 sep: de gulden wordt met 5% geherwaardeerd. De regering verzoekt de bedrijven om de goedkopere import aan de klanten door te rekenen. De inflatie komt op 8,7 %.

okt: de regering beslist om autoloze zondagen in te voeren, vanwege de oliecrisis. Deze is een gevolg van de boycot van de Arabische landen tegen de Verenigde Staten en Nederland. De grote oliemaatschappijen in de haven van Rotterdam blijven bevoorraad worden.

1 dec: premier Den Uyl (°Hilversum 9 augustus 1919 +Amsterdam 24 december 1987) spreekt de bevolking toe. Hij kondigt aan dat benzine verdeeld blijft worden. Hij belooft ook om de gevolgen van de oliecrisis voor de werkgelegenheid zoveel mogelijk te beperken.

Arabische OPEC - Oliecrisis

okt: begin van de Oliecrisis. De Arabische Olie-Exporterende landen besluiten tot een sterke verhoging van de olieprijzen, en zullen tot een olieboycot tegen de VS en Nederland overgaan. Dit is een gevolg van de sympathieën voor de Israël in de VS en Nederland.

Chili - Staatsgreep

11 sep: president Salvador Alliende Gossens (°Valparaiso 26 jul 1908 +Santiago de Chile 11 sep 1973) sterft. Een militair bewind komt aan de macht onder leiding van generaal Augusto Pinochet (°Valparaíso 25 november 1915 +Santiago 10 december 2006). Dit betekent het begin van de onderdrukking van linkse sympathisanten.

Duitsland DDR - President Honecker - Sindemann

President Erich Honecker (°Neunkirchen 25 augustus 1912 +Santiago de Chile 29 mei 1994) wordt staatshoofd van de DDR (tot 1989). Hij is tevens partijleider van 1971 tot 1989.

Eerste minister Sindemann (tot 1976).

Egypte - Israël - Yom Kippur

Egypte lokt een nieuwe oorlog uit met Israël: de Yom-Kippuroorlog.

Europa - Uitbreiding EG

De EG wordt uitgebreid naar 9 landen, door toevoeging van Groot Brittannië, Ierland en Denemarken. Nederland en België ijverden heel erg voor deze uitbreiding.

Sovjet Unie - Solzjenitsyn

Aleksandr Isajevitsj Solzjenitsyn (°Kislovodsk 11 december 1918 +Moskou 3 augustus 2008), Russisch schrijver, publiceert in Parijs de eerste twee delen van de "Goelag Archipel". De werken gaan over het gebeuren in de strafkampen van de Sovjet Unie. Uiteindelijk zal het werk 7 delen tellen.

Suriname

feb: algemene staking omwille de ontevredenheid over het beleid van premier Sedney. Er is grote onrust bij de arbeiders.

USA - Kissinger

Henry Alfred Kissinger (°Fürth 27 mei 1923), Amerikaans staatsman die in 1938 naar de USA migreert, wordt minister van Buitenlandse Zaken (tot 1976). Hij was voordien persoonlijk adviseur van Richard Nixon en onderhandelt in 1972-1973 over de vrede in Vietnam.

Vietnam - Akkoord van Parijs

27 jan: wapenstilstand in Vietnam en terugtrekking van de US troepen uit Vietnam.

Zweden - Karl Gustav XVI

15 sep: koning Karel XVI Gustav van Zweden (°Paleis van Haga 30 apr 1946) regeert.

België - Tindemans - Anti-Inflatieplan - Gewestvorming

Het kabinet Leburton valt door het Ibramco schandaal.

10 mar: parlementaire verkiezingen: het kabinet Leo (Leonard Clémence) Tindemans (°Zwijndrecht 16 april 1922) wordt gevormd (tot 1978).

11 jun: het Rassemblement Wallon (RW) komt in de regering om een meerderheid te kunnen vormen. Echter niet een 2/3 meerderheid die nodig is voor de staatshervorming.

jun: anti-inflatieplan van de regering. Ondanks dit plan bedraagt de inflatie op het einde van 1974 toch 15,68%. Dit is en gevolg van het koppelen van de lonen aan het indexcijfer van de consumptieprijzen.

1 aug - voorakkoord over de gewestvorming: de 3 gewesten  Vlaanderen, Wallonië en Groot-Brussel ontstaan. De bijhorende gewestraden zetelen in Mechelen, Namen en Brussel.

Burgemeester Nols van Schaerbeek ligt dwars en wil géén tweetalige loketten in zijn gemeentehuis.

BeNeLux Gerechtshof

11 mei: het BeNeLux Gerechtshof zetelt voor de eerste keer.

Nederland - Oliecrisis - Verkiezingen - Grondwet

1 jan: het minimumjeugdloon wordt ingevoerd.

8 jan: de machtigingswet wordt van kracht. Hierdoor krijgt de regering bevoegdheden om lonen, inkomen, prijzen, huren en dividenden te bepalen (en te beperken).

23 jan: door de oliecrisis wordt een stelsel van benzinedistributie ingevoerd. Deze ingreep blijkt echter onhaalbaar, en wordt al gauw weer afgeschaft.

Een regeringscommissie bepaalt dat de overheidsdiensten moeten worden gespreid over het hele land. Zo zal de PTT naar het noorden van het land verhuizen en andere diensten naar Limburg, om op die manier de werkgelegenheid in die streken te bevorderen.

29 mar: er worden verkiezingen georganiseerd voor de Provinciale Staten. De PvdA en de VVD gaan erop vooruit - de confessionele partijen gaan erop achteruit. D66 en DS70 verdwijnen bijna volledig van de kaart.

29 mei: er worden gemeenteraadsverkiezingen georganiseerd. Ook hier worden de linkse partijen beloond en gaan erop vooruit. De wethouders worden vnl. gekozen uit de linkse partijen.

zomer: het wordt duidelijk dat de Nederlandse conjunctuur volledig is ingezakt, ondanks het feit dat de betalingsbalans positief blijft. Dit is een gevolg van de goede verkoop (en prijsstijging) van aardgas.

31 aug: dagblad "De Tijd" stopt ermee. Vanaf nu verschijnt het als weekblad.

sep: in Maastricht begint het medisch college, met de uitwerking van de plannen om daar in 1976 een rijksuniversiteit te stichten.

In de Franse ambassade in Den Haag wordt de Franse ambassadeur gegijzeld, door leden van het Japanse Rode Leger. Hun eisen worden grotendeels ingewilligd, en ze slagen erin om en vrije aftocht te bedingen.

okt-nov: minister Van Agt overweegt om de abortuskliniek in Heemstede (Bloemenhovenkliniek) te laten sluiten. Gevolg zijn geschillen in het kabinet en in de Kamer. Na de nodige discussies mag de kliniek zijn werk blijven verderzetten.

dec: de grondwetswijziging die in juni werd ingediend, wordt door de Tweede Kamer verworpen.

Duitsland BRD - President Schmidt

President Helmut Heinrich Waldemar Schmidt (°Hamburg 23 december 1918) (tot 1982).

Europese Gemeenschap - Europese Raad

9-10 dec: op een topconferentie van de EG wordt beslist om Europese verkiezingen te houden, wat uiteindelijk van 7 tot 10 juni 1979 gebeurt.

De Europese Raad wordt opgericht, samengesteld uit de regeringsleiders van de de lidstaten en president Giscard d'Estaing. Deze Europese Top zal 3 maal per jaar bijeenkomen.

Frankrijk - President d'Estaing

Valéry René Marie Georges Giscard d'Estaing (°Koblenz DE  2 februari 1926) wordt president (tot 1981).

Groot Brittannië

Ned Maddrell, de laatste native speaker van de taal van het Eiland Man - het Manx - overlijdt.

Oostenrijk

President Rudolf Kirchschläger (°Obermühl 20 maart 1915 +Wenen 31 maart 2000) (tot 1986).

Portugal - Anjerrevolutie

25 apr: president Tomas en de rechtse regering van eerste minister Caetano (°Lissabon 17 aug 1906 +Rio de Janeiro 26 okt 1980) worden afgezet door de militairen. Generaal Antonio de Spinola (°Estremoz 11 apr 1910 +Lissabon 13 aug 1996) neemt het bewind voor zijn rekening.

Roemenië - Ceaucescu

Nicolae Ceausescu (°Scorniceşti 26 januari 1918 +Târgovişte 25 december 1989), secretaris van de communistische partij vanaf 1965, voorzitter van de staatsraad vanaf 1967, president vanaf 1974. Hij wordt afgezet en terechtgesteld in 1989.

Suriname - Premier Arron

15 feb: premier Arron zegt in zijn regeringsverklaring dat de overdracht van zelfstandigheid aan Suriname ten laatste in 1975 moet gebeuren.

USA - President Ford - Pipeline

9 aug: gedwongen aftreden van Richard Milhous Nixon (°Yorba Linda 9 jan 1913 +New York City 22 apr 1994) na de onthullingen rond het Watergateschandaal.

Gerald Rudolph Ford (°Omaha NE 14 juli 1913 +Rancho Mirage CA 26 december 2006) wordt president van de Verenigde Staten (tot 1977).

Begin van de aanleg van de Trans Alaska Pipeline.

België - Prijsstop - F-16 - RTT-schandaal - Relanceplan

30 apr - prijsstop: alle goederen mogen niet meer in prijs stijgen, behalve voedsel. Deze maatregel geldt voor 2 maanden, en kan daarna mogelijk iets flexibeler worden toegepast.

7 jun: de Amerikaanse F-16 wordt door de regering Tindemans gekozen als opvolger voor de Starfighter.

11 jun: de winkeliers en zelfstandigen staken tegen de Prijsstop.

27 jun - RTT-schandaal: directeur-generaal Pepermans van Bell Telephond Mfg wordt veroordeeld omdat hij administrateur-generaal Baudrin van de RTT heeft omgekocht.

aug-okt: staking van de binnenschippers.

7 nov - Relanceplan: maatregelen om de economie op te krikken, vnl. door arbeidsintensieve bedrijven te stimuleren.

dec: de Kamer aanvaardt de Programmawet, ter beteugeling van de staatsuitgaven.

Nauw van Bath

19 jun: het verdrag over de rechttrekking van de bocht van Bath wordt door België en Nederland ondertekend. Dit opent de mogelijkheid voor de aanleg van het Baalhoekkanaal. België verplicht zich ertoe om Maaswater af te voeren om de waterstand van de rivier beter onder controle te houden.

BeNeLux Topconferentie

20-21 okt: bedoeling van de conferentie is om de BeNeLux organisatie nieuw leven in te pompen.

Nederland - Dienstplicht - Contourennota - Christina - Treinkaping

1 jan: de wedde voor dienstplichtige soldaten wordt verhoogd. Hiermee bereikt de wedde het niveau van het wettelijk minimumloon. De Nederlandse dienstplichtigen horen door deze beslissing tot de best betaalde miliciens ter wereld.

feb: de definitieve werkgelegenheidsnota wordt gepubliceerd. Daardoor wordt duidelijk dat de aanhoudende inflatie en de daardoor veroorzaakte loonsverhogingen een nefaste invloed hebben op de werkgelegenheid. Gevolg is een structurele werkloosheid - aan het einde van het jaar zijn meer dan 200.000 mensen als werkloos ingeschreven.

15 mei: de Tweede Kamer aanvaardt de herstructureringswet van het Wetenschappelijk Onderwijs. Daardoor moeten de studieprogramma's aan de universiteit op 4 jaar kunnen worden afgerond. Slechts in uitzonderlijke gevallen mag er een vijfde jaar worden toegevoegd.

18 jun: de Contourennota (van minister Van Kemenade - Onderwijs). Hiermee wil de minister in de eerste 4 jaren na de basisschool hetzelfde programma opleggen.

28 jun: prinses Christina der Nederlanden (°Paleis Soestdijk 18 februari 1947) huwt met Jorge Guillermo (°Havana Cuba 1 augustus 1946). Door dit huwelijk doet Christina afstand van haar aanspraak op de troon.

1 okt: er komt een wet op de Selectieve Investeringen. Deze is bedoeld om de werkgelegheid in héél Nederland aan te sporen. Minister van financiën van Duisenberg komt met zijn Eénpercentsnorm. Gevolg zou zijn dat het Nationaal Inkomen met maximaal 1% mag stijgen. Het begrotingstekort bedraagt op dat momen 15,1 miljard gulden.

dec: in Wijster begint een treinkaping en in het Indonesische consulaat in Amsterdam worden ambtenaren gegijzeld. Beide acties worden opgeëist door Zuidmolukse jongeren, die eisen dat de Nederlandse regering zich inspant om de Republiek van de Zuidelijke Molukken in Indonesië te herstellen.

De regering kondigt loonmaatregelen af voor 1976, maar de de automatische prijscompensatie blijft intact.

18 dec: de Federatie van Nederlandse Vakverenigingen (FNV) wordt opgericht. De FNV ontstaat uit een samengaan van de NVV en de NKV. Het CNV - oorspronkelijk uitgenodigd voor deelname - geeft er de voorkeur aan om zelfstandig te blijven.

Angola onafhankelijk

11 nov: Angola wordt onafhankelijk.

Europa - ESA

Oprichting van de ESA (European Space Agency), de Europese organisatie die zich bezighoudt met onderzoek van de ruimte. Hoofdzetel is gevestigd in Parijs, en de lanceerbasis bevindt zich in Kourou in Frans Guyana.

Irak - Feisal

Koning Feisal (°1906 +1975) wordt  vermoord.

Kaapverdische Eilanden

De Kaapverdische eilanden verwerven hun onafhankelijkheid (van Portugal).

Mexico - Robles

Alfonso Garcia Robles (°Zamora 20 maart 1911 +Mexico-City 2 september 1991) wordt minister van Buitenlandse Zaken (tot 1976). Hij speelt een belangrijke rol voor bij onderhandelingen ter ontwapening.

Mozambique onafhankelijk

25 jun: Mozambique wordt onafhankelijk.

Sovjet Unie - Karpov - Sojoez

Anatoli Karpov (°Zlato-oest 23 mei 1951) wordt wereldkampioen schaken (tot 1985).

17 jul: Sojoez 13 van de USSR en Apollo 18 van de USA worden gekoppeld.

Spanje - Franco - Monarchie

Franco overlijdt.

Spanje wordt een constitutionele monarchie met koning Juan Carlos van Spanje (°Rome 1938) als staatshoofd. Hij is een kleinzoon van koning Alfons XIII en werd door generaal Franco in 1969 als troonopvolger erkend.

Nederlandse Antillen - Suriname onafhankelijk

Breuk in de regeringscoalitie. MEP en Gilberto François "Betico" Croes (°Aruba 25 januari 1938 +26 november 1986) gaan naar de oppositie.

25 nov - Suriname Onafhankelijk: Nederland zal op een periode van 10 jaar 3 miljard gulden schenken om het ontwikkelingsplan van Suriname te financieren. Toch wijken veel Surinamers uit naar Nederland.

Tsjechoslovakije - Husak

Gustav Husak (°Dúbravka 10 januari 1913 +Bratislava 18 november 1991), Tsjechisch staatsman. Van 1969 tot 1989 is hij secretaris van de communistische partij. In 1975 wordt hij president (tot 1987).

Verenigde Staten

Eerste landing op Venus.

De wereldbevolking wordt geschat op 4.000.000.000 mensen.

België - Overstromingen - Herstelwet - Taalwet

2-3 jan: zware overstromingen in Vlaanderen, met zware kritiek op het dijkbeleid van Openbare Werken als gevolg.

30 mar - Herstelwet: huurprijzen en lonen worden geblokkeerd. De wet wordt op het einde van het jaar flink verzwakt.

24 mei - 30 okt: werknemersafgevaardigden en werkgevers vergaderen in het Egmontpaleis in Brussel om een centraal akkoord vast te leggen. Tevergeefs omdat de oppositie van de arbeiders uiteindelijk niet akkoord gaat.

jun-jul: speculaties over devaluatie van de BEF en de NLG, omdat de inflatie in de lage landen veel hoger is dan in Duitsland.

24 nov: scheur in het Rassemblement Wallon, met als gevolg dat Tindemans zijn kabinet moet aanpassen.

7 dec: de Franse cultuurraad stelt Engels en Duits gelijk met Nederlands als tweede taal in het Middelbaar Onderwijs.

Nederland - Bernhard - Lockheed - Van Agt - Abortus - Menten

6 feb: Prins Bernhard legt zijn openbare functies neer, ten gevolge van een schandaal rond Lockheed: sedert 1964 zou vliegtuigmaatschappij Lockheed (bekendmaking door Lockheed op 6 feb) steekpenningen hebben betaald aan burgers van NAVO lidstaten, waaronder Nederland, de Duitse Bondsrepubliek en Italië. De commissie Donner-Holtrop-Peschar doet uitspraak, en verwijt de prins "onzorgvuldig gedrag".

21 feb: kardinaal Willebrands (°Bovenkarspel 4 september 1909 +Denekamp 2 augustus 2006) wordt geïnstalleerd als aartsbisschop van Utrecht (opvolger van kardinaal Alfrink).

17 jun: de beslissing wordt genomen om de Oosterschelde niet hermetisch af te sluiten. In de plaats komt een pijlerdam.

25 sep: Dries van Agt (°Geldrop 2 februari 1931) wordt de voorzitter van het Christen Democratisch Appel (CDA) (bekrachtigd tijdens het CDA congres in Den Haag op 10-11 dec).

29 sep: de 2de Kamer aanvaardt het wetsvoorstel om abortus te liberaliseren. De 1ste Kamer zal het voorstel echter verwerpen in december.

1 okt: Algemene Arbeidsongeschiktheidswet (AAW) - deze geldt ook voor niet-werknemers.

6 dec: Pieter Menten (°Rotterdam 26 mei 1899 +Loosdrecht 14 november 1987) wordt gearresteerd in Zwitserland. HIj wordt als zakenman beschuldigd van oorlogsmisdaden en het (onterecht) bezit van kunstschatten. Als gevolg van de affaire komt het kabinet Van Agt onder druk.

China - Mao Zedong

9 sep: Mao Zedong (°Shaoshan 26 dec 1893 +Beijing 9 sep 1976) overlijdt in Beijing. Hij was de leider van de Chinese Communistische Partij.

Duitsland DDR - Stoph

Eerste minister Willi Stoph (°Berlijn 9 juli 1914 +Berlijn 13 april 1999) (DDR) tot 1989.

Europa - Rijnverdrag

30 okt: een akkoord wordt gesloten om een 200-mijls visserijzone in te voeren vanaf 1 jan 1977.

3 dec: de EEG, Frankrijk, Nederland, Zwitserland en Luxemburg ondertekenen het Rijnverdrag. Hierdoor wordt verboden om afval te storten in de Rijn, wat vooral voor de Franse kalimijnen een probleem wordt.

Italië - Seveso

Chemische ramp in een bedrijf in Seveso (bij Milaan).

Japan - Hwa Kwo-feng

Hwa Kwo-feng (°Jiaxiang -Shanxi 16 februari 1921 +Peking 20 augustus 2008) wordt eerste minister (tot 1980). Ook wordt hij partijleider, dit tot 1981.

Portugal - President Eanes

António dos Santos Ramalho Eanes (°Alcains 25 januari 1935), president tot 1986.

USA - Landing op Mars

Eerste landing op Mars door de Viking.

België - Egmondakkoord - Fusies

1 jan - fusiewet: een aantal gemeenten worden samengevoegd - van de 2400 gemeenten blijven er slechts 600 over. De verkiezingen van 10 okt 1976 hielden al rekening met deze fusionering.

12-13 feb: een regeringsraad in het Egmondpaleis in Brussel stelt maatregelen voor om het begrotingstekort aan te zuiveren.

25 feb - 9 mar: elke vrijdag wordt als protest tegen de bezuinigingen gestaakt, en dit per provincie. In Henegouwen komen 160.000 stakers op.

9 mar: het Parlement wordt ontbonden omdat eerste minister Tindemans de RW-ministers van hun functie ontslaat.

17 apr - verkiezingen: de christen-democraten maken winst, terwijl de liberalen verliezen. Het RW verliest 8 zetels aan de PRLW.

24 mei - het Egmondakoord: ontstaan van de 3 Belgische federale regio’s - Brussel, Vlaanderen, Wallonië (in het Egmondpaleis). Het akkoord wordt ondertekend door christen-democraten, socialisten, Volksunie en Front Démocratique des Francophones.

Er blijft één centrale federale regering, en er komen een Franse en een Nederlandse Gemeenschapsraad.

Er worden concessies gedaan om Frans sprekende inwoners van de Vlaamse gemeenten rond Brussel te helpen.

3 jun: het 2de kabinet Tindemans wordt beëdigd - alle partijen die het Egmondakkoord ondertekenen en zorgen voor een 2/3 meerderheid.

dec: de "zachte herstelwet" wordt niet verlengd. Er zijn nu 300.000 werkzoekenden.

Nederland - Den Uyl - Treinkaping - Van Agt

22 mar: het kabinet Den Uyl valt. Toch wordt beslist om geen vervroegde verkiezingen uit te schrijven, en de voorziene datum van 25 mei aan te houden.

23 mei: Zuidmolukse jongeren gijzelen passagiers in een trein in de buurt van De Punt (alsook kinderen in een school in Bovensmilde).

25 mei: de verkiezingen kennen een top-opkomst van 87%, en de PvdA behaalt de grootste winst.

1 jun: Joop den Uyl (°Hilversum 9 augustus 1919 +Amsterdam 24 december 1987) wordt tot formateur benoemd.

11 jun: de gijzeling wordt met geweld beëindigd.

4 nov: na 5 maanden mislukken de formatiegesprekken. Daarop wordt Van Agt als formateur aangesteld, die al gauw in staat is om een kabinet te vormen.

19 dec: het kabinet Van Agt wordt beëdigd.

Egypte - President Sadat

President Mohammed Anwar al-Sadat (°Mayt Abu al-Kawm 26 dec 1918 +Caïro 6 okt 1981) brengt een bezoek aan Israël om vredesbesprekingen te starten. In Jeruzalem pleit hij voor vrede in het Midden Oosten.

Europa - Meteosat

Lancering van de eerste Meteosat, een Europese geostationaire satelliet voor meteorologische waarnemingen.

Israël - Begin

Menachem Wolfovitch Begin (°Brest 16 augustus 1913 +Jeruzalem 9 maart 1992) wordt eerste minister van Israël.

Spanje - Verkiezingen

Eerste verkiezingen.

Nederlandse Antillen

Betico Croes van de MEP zorgt voor een volksraadpleging op Aruba. Een meerderheid spreekt zich uit voor zelfstandigheid, maar de raadpleging is niet bindend.

USA - President Carter - Trans Alaska Pipeline - Uranus - Neutronenbom

James (Jimmy) Earl Carter (°Plains GA 1 okt 1924) wordt president van de Verenigde Staten (tot 1981).

De Trans Alaska Pipeline, met een lengte van 1280 km, is klaar. Ze gaat over 13 rivieren en 3 bergketens van Prudhoe Bay helemaal in het noorden van Alaska, naar de terminal in Valdez.

Astronomen zien de 5 ringen rond Uranus.

Ontwikkeling van de neutronenbom (ERRB = Enhanced Radiation - Reduced Blast).

België - Stuyvenberg-akkoord - Brussel - Van Miert - Aardgasterminal - Van den Boeynants

Karel Van Miert (°Oosthoven 17 jan 1942), Vlaams politicus, wordt voorzitter van de Belgische Socialistische Partij (BSP / SP) (tot 1988).

17 jan - Stuyvenberg-akkoord: ter ondersteuning van het Egmond pact. De Vlamingen vinden echter dat te grote concessies werden gedaan aan de Franstaligen in het Brusselse gewest, en bemoeilijken de besprekingen.

12 apr: eerste minister Tindemans kondigt de hakbijloperaties aan, om fiks te besparen.

mei: de terminal voor aardgas uit Algerije wordt in Zeebrugge gepland.

11 okt: de taalfaciliteiten in een aantal gemeentes rond Brussel worden afgewezen. Dat leidt tot de val van de regering Leo Tindemans. Eerste minister Tindemans kondigt bij de koning het ontslag van de regering aan. Hij weigert een vertrouwensmotie te aanvaarden of het wetsontwerp voor de staatshervorming (de Egmondakkoorden).

20 okt: de overgangsregering van Paul Emile François Henri Vanden Boeynants (°Vorst 22 mei 1919 +Aalst 8 januari 2001) wordt beëdigd. De regering is hetzelfde samengesteld als voordien, alleen Leo Tindemans zetelt niet.

14 nov: de Kamer wordt ontbonden in verband met een wijziging in de grondwet.

23 nov: er wordt een akkoord bereikt over hoe de staalsector geherstructureerd moet worden. De plannen zijn voorgesteld door minister van Economische Zaken Willy Claes.

17 dec - verkiezingen voor Kamer, Senaat en Provincie: de liberale partij gaat vooruit terwijl de Volksunie er op achteruitgaat. Geen enkele partij komt naar voor op nationaal vlak. Wilfried Achiel Emma Martens (°Sleidinge 19 april 1936) wordt tot formateur benoemd.

dec: de inflatie daalt tot 3,86%.

Het kabinet Martens komt met veel moeite tot stand, en 5 partijen zijn nodig om de coalitie te vormen.

Nederland - Almelo - Menten

jun: debat in de 2de Kamer over de uitbreiding van de ultracentrifugefabriek van Almelo. Deze zou verrijkt uranium kunnen leveren aan Brazilië, een land dat het Proliferatieverdrag echter niet heeft ondertekend.

4 dec: Pieter Menten wordt op vrije voeten gesteld.

China - Deng Xiaoping

Deng Xiaoping (°Guang'an 22 aug 1904 +Beijing 19 feb 1997) begint zijn economische hervormingen.

Europa - Economie in de EEG - Europees Monetair Stelsel

6-17 jul: in West Duitsland wordt overleg gepleegd over de economische situatie in Europa. De eerste afspraken worden gemaakt om een Europese Monetaire Unie op te richten - dit mislukt echter. Men stemt alleen voor het Europees Monetair Stelsel (EMS), om zo tot een gemeenschappelijk wisselkoersbeleid te komen.

Groot Brittannië - Louise Brown - Hawking

Eerste proefbuisbaby wordt geboren.

Stephen William Hawking (°Oxford 8 jan 1942), Brits astronoom en astrofysicus, hoogleraar aan de universiteit van Cambridge, krijgt de Albert Einstein Award voor het resultaat van zijn onderzoek. Zijn studies richten zich vooral op "zwarte gaten".

USA - Verdrag van Camp David

17 sep: tussen Israël (Begin) en Egypte (Sadat). Dit betekent het einde van de oorlog tussen Egypte en Israël.

Vaticaan - Paulus I - Paulus II

Paus Johannes Paulus I (°Forno di Canale 17 oktober 1912 +Vaticaanstad 28 september 1978). Hij was eerder aartsbisschop en patriarch van Venetië. Hij overlijdt als hij 33 dagen paus is.

Paus Johannes Paulus II (°Wadowice 18 mei 1920 +Vaticaanstad 2 april 2005). In 1964 is hij aartsbisschop van Krakow.

België - Martens - Voeren - 38 uren werkweek - Kernwapens - Artsenstaking

apr: Wilfried Martens (°Sleidinge 19 apr 1936), Vlaams staatsman, wordt eerste minister (tot 1981).

22 mei: koning Boudewijn praat met José Happart (°Herstal 14 maart 1947) (Action Fouronnaise). De Vlamingen interpreteren dit als "steun aan de Franstaligen in de Voerstreek".

15 jul: 21 Vlaamse ouderparen verzoeken een Vlaamse school op te richten in Komen.

Algemeen staan de Vlamingen wantrouwig tegenover de staatshervorming. De Raad van State beslist uiteindelijk dat een aantal wetsartikelen uit het Egmondpact niet grondwettelijk zijn.

sep: de laatste faculteit uit Leuven is overgebracht naar de nieuwe campus van Louvain-la-Neuve.

okt: de 38-uren werkweek wordt ingevoerd voor ambtenaren. Vakbonden hadden dit algemeen verwacht voor alle werknemers.

7 dec: algemene staking tegen de maatregelen ter versobering.

12 dec: een voorstel om de kernwapens te moderniseren wordt door de Belgische regering goedgekeurd, op voorwaarde dat onderhandelingen worden gestart met Rusland om hun kernwapens te beperken.

21 dec - 18 jan '80: algemene artsenstaking.

Nederland - Grondwet - PvdA - Kernwapens

22 mar: er komt een grondwetsherziening, waardoor Nederlandse burgers die verblijven in het buitenland hun kiesrecht kunnen opeisen.

apr: de PvdA kiest Max van den Berg tot partijvoorzitter, tegen de wens van heel wat leden in.

9 aug: een wetsvoorstel voor de regeling van aftrek bij de kinderbijslag wordt ingediend. Zelfstandigen krijgen vanaf het eerste kind bijslag.

dec: er dreigt een regeringscrisis, rond de vernieuwing van de kernwapens.

Duitsland BRD - President Carstens

Karl Carstens (°Bremen 14 december 1914 +Meckenheim 30 mei 1992), president van de BRD van 1979 tot 1984.

Egypte - Israël

In Washington worden de vredesbesprekingen tussen Egypte en Israël bekrachtigd.

Europa - Europarlement - EMS - Europese verkiezingen - Europarlement

12-13 mar: de regeringsleiders beslissen in Parijs om het Europees Monetair Systeem in werking te laten treden.

7-10 jun: directe Europese verkiezingen leiden tot de oprichting van het Europese Parlement. Voor het eerst worden 410 Europarlementariërs verkozen. De Socialisten moeten een lager resultaat verwerken dan waarop gehoopt - ze worden echter wel de grootste fractie met Ernest Glinne (°Forchies-la-Marche BE 30 maart 1931) aan het hoofd.

Irak - Saddam Hoessein

President Saddam Hoessein al Takriti (°Al-Auja 28 april 1937 +Bagdad 30 december 2006) regeert. Hij is de leider van de Baathpartij. In de Golfoorlog van 2003 wordt hij verdreven.

Iran - Teheran - Khomeiny

Reddingspoging van de gijzelaars uit de ambassade in Iran mislukt. De Iraanse sjah Mohammed Reza Pahlawi (°Teheran 26 okt 1919 +Caïro 27 jul 1980) wordt verdreven.

Ajatollah Roehallah Khomeiny (°Khomein 27 sep 1902 +Teheran 3 jun 1989) komt na 15 jaar ballingschap in Parijs terug in iran, en roept het land uit tot islamitische republiek.

Libanon - UNIFIL

mar: een bataljon van 700 Nederlandse militairen neemt deel aan UNIFIL, de vredesmacht van de VN in Libanon.

NAVO - Dubbelbesluit

12 dec: in West Europa worden 572 Pershing II en kruisraketten geplaatst. Tegelijk wordt voorgesteld om met de Sovjet Unie te onderhandelen over vermindering van de INF-systemen in Europa. Nederland en België worden gevraagd om ieder 48 kruisraketten te plaatsen. Over dit laatste moet eerst overleg worden gepleegd.

Nederlandse Antillen

jan: een koninkrijkscommissie wordt geïnstalleerd met oud-minister Biesheuvel als voorzitter. De commissie zal onderzoek instellen naar de slechte relatie tussen Nederland en de Creoolse organisaties op de Antillen.

31 okt: aangekondigde sluiting van de Lago raffinaderij op Aruba (Exxon).

USA - Mt St Helen - Three Mile Island - Voyager

Vulkaanuitbarsting van de Mount St. Helen.

Radioactieve straling lekt uit kerncentrale van Three Mile Island.

De Voyager ontdekt de ringen van Jupiter.

Vietnam - Pol Pot

De regering van Pol Pot wordt verdreven door het Verenigd Front voor Nationale Redding van Cambodja, met de hulp van het Vietnamese leger.

Zwitserland - Küng - Jura

Hans Küng (°1928), Zwitsers katholiek godgeleerde. Hij oefent grote invloed uit op het Tweede Vaticaanse Concilie met zijn werken "Konzil und Wiedervereinigung" en "Christ sein". Om die reden wordt hem nu zijn opdracht om theologie te doceren ontnomen.

Jura (JU) sluit aan bij het Zwitsers eedgenootschap (Confederatio Helvetica - CH).

België - Regionalisering - 150 jaar België - Begrotingswet - Voeren / Komen

16 jan: de ministers van het FDF worden uit het kabinet gezet door premier Wilfried Martens.

14 mar: de disconto wordt opgetrokken tot 15% door de Nationale Bank, een vrij ongunstige situatie voor het bedrijfsleven.

9 apr: het kabinet Martens wordt door de Senaat ten val gebracht, vanwege géén 2/3 meerderheid om de gewest- en de gemeenschapswet te stemmen.

18 mei: kabinet Wilfried Martens III treedt aan, een coalitie van christen-democraten, socialisten en liberalen.

jul: viering van 150 jaar België.

27 jul: de PLO beraamt een aanslag op een Joodse school in Antwerpen.

8 aug - Begrotingswet: bedoeld om de inkomsten te matigen en om de sociale zekerheid te hervormen.

Kamer en Senaat keuren de Gewone en Bijzondere Wet tot Hervorming van de Instellingen goed - een begin van de staatshervorming. De gewestraden in Vlaanderen en Wallonië kunnen eindelijk aan het werk.

1 sep: 7 kinderen bezoeken de Vlaamse school in Komen. In het "Vlaamse" Voeren blijft het onrustig en worden geregeld demonstraties georganiseerd, zowel door Walen als door Vlamingen.

9 sep - Taalunieverdrag: tussen België en Nederland. Bedoeling is een gemeenschappelijke spelling te handhaven en een zelfde beleid te voeren voor woordenboeken en grammatica. De Raad van Nederlandse Taal en Letteren wordt gemachtigd advies te verlenen.

7 okt: regering Martens III neemt ontslag.

20 okt: betoging tegen de Vlaamse Militantenorde (VMO) en het Front de la Jeunesse, tegen fascisme en tegen vreemdelingenhaat.

22 okt: beëdiging van het kabinet Martens IV.

Nederland - Lekkerkerk - Juliana - Beatrix - CDA - Abortuswet

3 apr: de grond in een deel van de gemeente Lekkerkerk blijkt sterk verontreingid te zijn met tolueen en xyleen. Enkel afgraving tot 4 m diep  is mogelijk, en daarom besluit de regering om de grond te laten afgraven.

30 apr: koningin Juliana (°'s Gravenhage 30 apr 1909 +Paleis Soestdijk in Baarn 20 mar 2004) doet troonsafstand ten gunste van haar dochter koningin Beatrix (°Soestdijk 31 jan 1938), in de Nieuwe Kerk van Amsterdam.

9 jul: Pieter Menten wordt in een 5de rechtszaak in Rotterdam veroordeeld tot 10 jaar gevangenisstraf en een boete van NLG 100.000, wegens in Polen gepleegde oorlogsmisdaden.

1 okt: Het CDA wordt officiëel geregistreerd als politieke partij.

18 dec: de Tweede Kamer aanvaardt de abortuswet van Ginjaar en De Ruyter. In april van het daaropvolgende jaar zal ook de Eerste Kamer de wet goedkeuren.

Arabische wereld

De Arabische wereld roept buitenlandse organisaties op om hun vestigingen uit Jeruzalem terug te trekken.

Europa - Thorn

jul: de Luxemburger Gaston Thorn wordt voorzitter van de EG.

Indië - Indira Gandhi

Indira Gandhi (°Allahabad 19 november 1917 +New Delhi 31 oktober 1984), wordt eerste minister, tot ze in 1984 vermoord wordt.

Irak - Iran - Golfoorlog

De eerste Golfoorlog (tot 1988) tussen Iran en Irak.

Polen - Walesa

17 sep: onder leiding van vakbondsleider Lech Walesa (eigenlijk: Leszek) (°Popowo 29 sep 1943) wordt in Gdansk de vakbond Solidarnosc opgericht.

USA - Alaska

Alaska National Interests Lands Conversation Act: 46.000.000 ha wildernis in Alaska worden toegewezen om nationale parken en wildreservaten aan te leggen (onder impuls van Jimmy Carter).

Vaticaan - Synode

14-31 jan: bjizondere Synode van de Nederlandse bisschoppen in Rome, samen met de paus. Ze willen de tegenstellingen behouden tussen de behoudende bisschoppen, en de anderen.