Brouwerijen

Bieretiketten & Dopjes
Bierglazen & Flesjes
Bierviltjes
Brouwerijen
Rookartikelen
Speelkaarten
 

De Naeyer

100 jaar...
... het einde
 
Lokaal geld
Sluitzegels

Noodgeld  |  Toegangsbewijzen

 

 

Noodgeld

 

 

 

 

Zoals de Bank terecht vermoedde, zou de bevolking massaal het metalen geld oppotten. Niet alleen zilveren munten die bij het begin van de oorlog aan de loketten van de Nationale Bank opgevraagd werden in ruil voor bankbiljetten, maar ook nikkelen muntjes werden opgepot. Een bewijs dat het vertrouwen in papieren geld niet groot was. Metaalgeld werd hierdoor schaars, omdat de bezetter dit nodig had voor de oorlogsindustrie en ook omdat de Munt de metaalvoorraden naar Londen had geëvacueerd. Tijdens de oorlog werden zinken muntjes geslagen van 5, 10, 25 en 50 centiemen.

 

Bij gebrek aan echt geld én volgens de bepalingen van de gemeentewet is de gemeente Genk één van de Belgische gemeenten die tijdens WO I noodgedwongen "noodgeld" uitgeeft. Het biljet is charmant in z'n eenvoud en lijkt wel een kattebelletje: een stukje wit papier met wat tekst op getypt.

 

Andere steden maakten er meer werk van: ze sieren het geld met stoere wapenschilden of zelfs met de opdruk "koninkrijk België".

 

Gemeentelijke noodgeld is eigenlijk een soort noodgeld voor het "officiële" noodgeld. Dat laatste raakt door de oorlog geteisterde vaak nauwelijks verspreid over het grondgebied. Het officiële noodgeld werd bij het begin van de oorlog door de Nationale Bank van België (NBB) uitgegeven. Ook fabrieken en steuncomités zoals het Nationaal Hulp- en Voedingscomité geven noodgeld uit. De waarde wordt niet altijd in franken of centiemen uitgedrukt, maar ook in "aankoopbons", bijv. "goed voor 250 gram wit brood" of "3 rantsoenen brood". De bons kunnen dan enkel in de eigen gemeente of fabriekswinkel gebruikt worden. Meestal was noodgeld makkelijk na te maken.

 

Hiernaast geld dat in 1917 in Willebroek in omloop was.

 

10 ct Blauw

Uitgever: Gemeentebestuur van Willebroek

Datum uitgifte: 01/07/1918

Waarde: 10 centiem

Afmetingen: 4,9 x 7,5 cm

Materiaal: Papier

 

10 ct Rood

Uitgever: Gemeentebestuur van Willebroek

Datum uitgifte: 01/12/1917

Waarde: 10 centiem

Afmetingen: 4,9 x 7,5 cm

Materiaal: Papier

 

25 ct Bruin

Uitgever: Gemeentebestuur van Willebroek

Datum uitgifte: 01/07/1918

Waarde: 25 centiem

Afmetingen: 4,8 x 7,6 cm

Materiaal: Papier

 

25 ct Purper

Uitgever: Gemeentebestuur van Willebroek

Datum uitgifte: 01/12/1917

Waarde: 25 centiem

Afmetingen: 4,8 x 7,4 cm

Materiaal: Papier

 

50 ct Lichtblauw

Uitgever: Gemeentebestuur van Willebroek

Datum uitgifte: 01/12/1917

Waarde: 50 centiem

Afmetingen: 5 x 7,5 cm

Materiaal: Papier

 

Copyright: Museum Nationale Bank van België

Meer info op:

http://www.nbbmuseum.be/catalogs/necessity/search_nl.htm?p=&c=Willebroek&e=Willebroek&fn=willebroek

 

 

 

 

Ter vergelijking noodgeld van de gemeente Boom uit dezelfde periode.

 

10 ct Purper

Uitgever: Gemeentebestuur van Boom

Datum uitgifte: 01/02/1918

Waarde: 10 centiem

Afmetingen: 5,2 x 8,1 cm

Materiaal: Papier

 

25 ct Groen

Uitgever: Gemeentebestuur van Boom

Datum uitgifte: 01/02/1918

Waarde: 25 centiem

Afmetingen: 5,8 x 9 cm

Materiaal: Papier

 

50 ct Bruin

Uitgever: Gemeentebestuur van Boom

Datum uitgifte: 01/02/1918

Waarde: 50 centiem

Afmetingen: 6,4 x 9,7 cm

Materiaal: Papier

 

Copyright: Museum Nationale Bank van België

Meer info op:

http://www.nbbmuseum.be/catalogs/necessity/search_nl.htm?p=&c=Boom&e=Boom&fn=Boom

 

 

483 Belgische gemeenten besloten om noodgeld uit te geven, onder verschillende benamingen en op diverse manieren. Koersel noemde zijn gemeentegeld "Gemeentekasbon", Betekom noemde het een "Oorlogsbon", Lebbeke sprak algemeen over een "Kasbon", in Herent werd het een "Gemeentebon", en Kessel-Lo gaf de voorkeur aan de franse naam "Bon Communal". Gent gaf in totaal voor meer dan 46.000.000 frank uit, meer dan driemaal het bedrag aan pasmunt verspreid over heel België.

 

Rechts geld dat in Willebroek gebruikt werd om "koopwaar" te betalen in "de magazijnen der gemeente Willebroeck".

 

Toegangsbewijzen

Niet alleen noodgeld had een "geldelijke" waarde.

Voor bepaalde activiteiten moest men zich een toegangsbewijs aanschaffen. Dit kon zowel een cinema-ticket zijn - ons allemaal bekend.

 

Ook het gebruik van wat wij nu als "openbare diensten" en "openbare wegen" bestempelen, waas vaak aan betaling of "tol" onderhevig.

 

Rechts de tickets die men moest aanschaffen om gebruik te mogen maken van de tolbrug over de Rupel, tussen Klein-Willebroek en Boom. Beter bekend als de "Van Enschodt"-brug.

 

 

Laatste wijziging 26-01-2020 - Uitbreiding "bieretiketten" met dopjes
05-06-2013 - Uitbreiding met nieuwe biljetten noodgeld Willebroek en Boom
30-05-2013 - Uitbreiding menu _ Toevoeging
20-05-2013 - Verplaatsen pagina naar Foto's
11-02-2007 - Omzetting naar nieuwe stijl