vès bijv nw, tvgl: vès - vèsser - vèst 1. Vers, fris. Bij Aliske kunde altij goeje vèsse vis krijge. = Bij Alice kan je altijd verse vis kopen.

vët

bijv nw, tvgl: vët - vëtter - vëtst

1. Vet, dik.

Vë da vët vèntsje kunde moejelek e kostum kooëpe - da past oemes ni! = Voor die dikke man is het haast onmogelijk om een net pak te vinden - er is bijna niets dat hem past!

2. Vettig, glibberig - ook figuurlijk bedoeld, in de zin van gluiperig. 'k Ëm ie ne krèèm gekocht vë men anne, mââ'k vin em nogal vët. Ma'k em ni[j] oemwissele? = Ik heb hier een handcrème gekocht, maar ik vind het nogal vettig. Mag ik de crème niet omruilen. Da vët manneke moet më zen polle van me lijf blijve! = Die gluiperd moet met zijn handen van mij af blijven! Da manneke paast dat em zen ijge alles kan pèrremeteere, mââ 'k zal em sebiet ës goe ze vët geeve, së! = Dat kereltje denkt waarschijnlijk dat hij zich alles kan veroorloven, maar ik zal hem seffens eens goed mijn gedacht over hem zeggen!

vët

zn (et), geen mv.

1. Vet, het vet-gedeelte van het vlees.

Veü mij ne goejen bustëk, biëjnaaver! Zonder vët, ë! = Graag een lekker stuk biefstuk, slager! Zonder vetrand, als het kan!

vëtrenèèr zn (ne), mv: vëtrenèèrs - verklw: vëtrenèrreke (e) 1. Dierenarts, gediplomeerd persoon die zieke dieren, m.n. kleine huisdieren, medisch behandelt, veearts, veterinair. [>Nl. veterinair] [>Fr. vétérinaire] 'k Zèn më[j] onzen ont nââ de vëtrenèèr gewëst, want e waa nemiëjr eete. Mââ jââ... en aa ee kiekebiëjntsje[n] ingesloeke. = Ik ben met onze hond naar de dierenarts op consultatie geweest, omdat het dier niet meer wou eten. Nogal wiedes... hij had een kippenboutje ingeslikt.

vëtteveel / vëtteveul

uitdrukking

1. Veel te veel, overvloedig, meer dan nodig, overdadig.

De lësten tijt ëmme de kindere vëtteveel speelgoe - Ze weete nemiëj më wa da z'iëjst gâân speele, èn ze zèn alles derëkt mieg. = Tegenwoordig hebben kinderen een overdaad aan speelgoed - We weten niet meer waarmee ze eerst zouden speelen, en bovendien zijn ze alles bijna onmiddellijk beu.

Zie ook: tevëtteveel / tevëtteveul

vëtting

zn (een), geen mv - geen verklw.

1. Pak rammel, pak slaag, rammeling, afstraffing.

A ge na ni derëkt gââ leüstere, dèn zal ek aa sebiet ës een goej vëtting geeve! = Als je niet onmiddellijk gehoorzaamt, ga ik je een flink pak rammel geven.

Zie ook: vossing

veüdenoen

Zie: vëddenoen / veüdenoen

veügoe / vëgoe

bijw

1. Voorgoed, voor altijd, definitief. [>Nl. voorgoed]

Paasde da wèlle veügoe bijiëjnblijve? = Denk je dat we voor altijd bij elkaar zullen blijven?

2. Voor goed, niet meer als proef.

Naa ëm ek et al tien kiëjren oovergeschreeven in 't klad, mââ naa gâân ek et veügoe oep den diplom zëtte. = Ik heb het nu al tien keer geoefend, maar nu ga ik het definitief op het diploma schrijven.

veülechijt zn (de), mv: - 1. Vuil, afval. Zooë schooën oïjs èn dèn al die veülechijt veu de deur. Da's naa toch giëj zicht, zënne. = Een pracht van een huis met allemaal vuil er voor. Dat is echt geen zicht! Doe die veülechijt ës in de voïjlbak! = Werp dat vuil eens in de vuilbak.

veu(r)broek zn (een), mv: veu(r)broeke - verklw: veu(r)broekske (e) 1. Gulp van een broek, gedeelte vooraan in een broek dat kan worden geopend. Doet aa veu(r)broek toe, want 't trëkt ie. = Sluit je gulp, want het tocht hier. Dit om op een vriendelijke manier te wijzen op het feit dat iemands gulp openstaat).

veüralles / vëralles

bijw

1. Bij een spel gaan voor de grootste inzet, en dus voor de grootste beloning.

Me wââren âân't wieze, èn 'k aa zooën goej kââte da'k veüralles gegâân zèn. Mââ 'k zat erbinne, want dââr aa nog imant iëjn troefke[n] achtergaave. = Bij het whisten had ik buitengewoon goede kaarten, dat ik besliste om alle slagen te halen. Maar het is me niet gelukt, want één van de spelers was er in geslaagd een troefkaart bij te houden.

2. Bij een spel overeenkomen dat alle mogelijke en geldige spelregels mogen worden toegepast.

Wëttewa? Me gâân wippen èn 't ës vëralles. = Weet je... we gaan het kaartspel wippen spelen, met alle spelregels toegelaten.

veürallevalleveu

bijw

1. In alle geval, in alle omstandigheden, uit voorzorg.

Toen at den oorlog in Koewijt oïjtbrak, ëm ek veürallevalleveu me schaprôô âângevuld. = Toen de Golfoorlog losbrak, heb ik uit voorzorg de proviandkast maar aangevuld.

veürrewètswëg

bijw

1. Zonder er bij na te denken, impulsief, spontaan.

De miëjster aa de vrââg nog mââ goe gezeïj, èn veürrewètswëg gaf em al een antwoort! Èn 't was ni zjeusts natuurlek. = De leraar had de vraag nog maar amper gesteld, of impulsief  gaf hij een antwoord. En het was natuurlijk fout.

veüs zn (ne), mv: veüsse - verklw: veüske (e) 1. Kikvors, vors. d'Er zitte giëjn veüsse ne miëj[r] in de Bosbeïjk. = Er zitten geen kikkers meer in de Bosbeek.   Zie ook: paddeveüs

ve(ü)schoët zn (ne), mv: ve(ü)schooëte - verklw: ve(ü)schoetsje (e) 1. Stuk leer of doek dat men voorbindt om de kleren te beschermen. Er bestaan ook modellen in de vorm van een kleed, dat vaak de hele dag door de vrouwen gedragen werd. [>Nl. voorschoot] 'k Ëm iëjl den dag nââ mene zakkenësdoek âân 't zuuke gewëst, èn oep't schiëj van de mèt stak em in mene veüschooët! = Ik ben heel de dag op zoek geweest naar mijn zakdoek, en uiteindelijk bleek hij in mijn voorschoot te zitten. Oep de mèt verkooëpe ze naa zooë van die veüschooëte in nilôôn di da g'iëjl den dag kunt drââge oemda't persies e kliëjke[n] ës. = Op de markt verkoop men voorschoten in nylon, die je heel de dag kan aantrekken, omdat ze er net als een jurk uitzien.

2. Wordt ook figuurlijk gebruikt om aan te geven dat iets maar een kleine oppervlakte beslaat.

'k Was gâân ooëre veü dad appartemènt in de Stââssestrâât, da më dagrooët tërras. Mââr oep da tërras kunde më moejte[n] aave voïjlbak kwijt, want dad ës nog giëjne veüschooët grooët. = Ik ben eens gaan kijken op het appartement dat te huur staat in de Stationstraat, waarvan men beweert dat er een groot terras is. Maar het terras is zo klein, dat je er amper de vuilnisbak kan zetten.

veüsseschrik

zn (ne), geen mv

1. Grote angst, hevige schrik, traumatische angst.

Mââ mèns toch! Wa doede gij me naa verschiete! Ge zot er begot ne veüsseschrik âân oover aave! = Maar man toch! Je doet me echt wel schrikken! Ik hou er misschien wel een trauma aan over!

veüst zn (een), mv: veüste - verklw: veüstsje (e) 1. Vuist, samengebalde hand. 'k Weet ëcht ni wa'k misdâân ëm, mââ naa stak die toch een veüst oep nââ mij, zeker! = Ik weet echt niet wat ik mispeuterd heb, maar ze maakte een vuist naar mij. Kunde grôô wa da'kik in men veüst ëm? = Kan je raden wat ik in mijn hand hou? Och... die zèn miëjr as iëjne kiëj më mekandere[n] oep de veüst gegâân. = Ach, die hebben vaker met mekaar gevochten.

veütaave

uitdrukking

1. Om te behouden, om te houden.

Naa gâân ek aa sebiet iet geeve veütaave. Da moete nooët nemiëj truggeeve, èn da meugd ooëk ni[j] âân imant anders geeve. = Ik ga je seffens iets schenken dat je voor altijd mag houden. Je moet het dus nooit meer teruggeven, en je mag het niet aan iemand anders geven.

veütdoen

ww, verv: doen veüt - dee veüt - veütgedâân

1. Voortdoen, verderdoen, verdergaan met, voortdoen waarmee men bezig is, doorwerken.

Godde naa nog veütdoen, of oe zit 'et? = Ga je nu doorwerken, of wat is er?

'k Ëm iëjl de veüdenoen goe veütgedâân, èn oem twèllef uur aa'k gedâân. = Ik heb heel de voormiddag flink doorgewerkt, en om twaalf uur was ik klaar.

A ge naa ni derëkt veüt doe, dèn zal ek er de roej ës onder lëgge...! = Als je nu niet onmiddellijk verder werkt, dan ga ik je straffen!

veütelache / vëttelache uitdrukking 1. Om te lachen, niet ernstig bedoeld, als grap bedoeld. Veütelache aa'k eur schoenen oover de trapleïjn gange, èn ze vond ze natuurlek ni. = Voor de grap had ik haar schoenen over de trapleuning gehangen, en uiteraard vond ze de schoenen niet. Moete naa ës iet weete vëttelache? = Wil je nu eens iets grappigs horen?

veütkunne

ww, kan veüt - kon veüt - veütgekunne

1. Verder kunnen, niet hoeven te wachten op iets of iemand.

A'k naa[j] al die[j] aate balleke[n], dèn kan'ek veüt. = Als ik al die houten balken heb, kan ik verder werken.

Gij më[j] aa gezââg! Ier ës ondert frang - dën kunde veüt. = Jij zeurt altijd maar door! Hier is honderd frank, dan kan je verder.

veüts

bijw

1. Voorts, verder, dadelijk, vervolgens, enzovoort.

Iëjst eïjt em mij iëjl ze lëijven oïjtgeleïj, èn veüts zaa em dat em trug ging veïjre. = Eerste vertelde hij me heel zijn leven, en vervolgens zij hij dat hij terug ging varen.

veüvergoe

bijw

1. Menens, echt, geldig, niet meer om te oefenen of proberen maar finale kans of beurt.

Nââ da'k et zeeker twinteg kiëjre geprobeerd aan, moet ek et naa veüvergoe doen. = Nadat ik het minstens 20 keer geprobeerd heb (om te oefenen), moet ik het nu definitief / in het echt doen.

veuzëtte ww, zët veu - zëtte veu - veugezët 1. Voorzetten, zijn uiterste best doen. Zët strak aa bëste biëjntsje mââ veu! = Doe straks maar je uiterste best, geef maar alles wat je in je hebt!   2. Voorschotelen. Toen a'k em een tallooër booënsoep veuzëtte, trok em zene neus oep. = Toen ik hem een bord soep voorschotelde, keek hij heel sceptisch.