pan zn (een), mv: panne - veklw: panneke 1. Pan, steelpan, kookgerei om gerechten klaar te maken. E ruuraareke maak'ek liefst in da geute panneke. = Roereieren bereid ik liefst in dat gietijzeren pannetje.   zn (de), mv: - 2. Pech, panne. [>Fr. panne] Më den ottoo in pan stâân langs de kant van de wèg, ës 't ambetantste wa ge kunt veu krijge as g'oep rijs gââ. = Met autopanne aan de kant van de weg staan is het vervelendste wat kan gebeuren als je op reis bent.

pandoere

ww, verv: pandoere - pandoerde - gepandoerd

1. Kaartspel, genoemd naar de Pandoeren, een Kroatisch regiment opgericht in het midden van de 18^de eeuw.

Ons vââder gâât alle weïjke pandoere[n] in de Flierbooëm. = Mijn vader gaat elke week pandoeren in herberg de Vlierboom.

2. Slaag uitdelen, een pandoering geven.

'k Zal sebiet ës oep aa gezicht komme pandoere! = Als je niet oplet, kom ik seffens op je gezicht slaan!

pandoering zn (een), mv: pandoeringe 1. Een pak slaag een slag, stoot of por. A'ge ni braaf zè krègde sebiet een goej pandoering! = Als je niet braaf bent krijg je seffens een stevig pak slaag.

pangsjoneere

ww, verv: pangsjoneer - pangsjoneerde - gepangsjoneerd

1. Pensioneren, op rust stellen of op rust gesteld worden.

Nââ dat'em fèftech jââr èt gewèrrekt eïj, ëmme z'ëm naa gepangsjoneerd. = Nadat hij vijftig jaar hard heeft gewerkt, heeft men hem nu op rust gesteld.

Zie ook: pèngsjoneere.

pansemènt zn (e), mv: pansemènte - verklw: pansemèntsje (e) 1. Verband. [>Fr. pansement] A'ge nog moet wèrreke, dèn zaa'k toch mââ e pansemènt oep die wonde doen. = Als je nog moet gaan werken, zou ik de wonde toch maar verbinden.

pap zn (de), mv: - 1. Bereiding met melk en suiker. Andere ingrediënten zoals vanille of chocola geven dan weer de smaak. Nââ't eete wille'kik een tallooër pap! = Aan het einde van het middagmaal / avondmaal, wil ik een bord "pap".   2. Ook figuurlijk. 'k Zèn da zooë muug as kaa pap! = Ik ben het kotsbeu! Ni veel in de pap te brokke[n] ëmme. = Niet veel te zeggen hebben, geen beslissingsrecht hebben, weinig beslissingen kunnen beïnvloeden, weinig invloed hebben.

papjoenk

zn (e), mv: papjoengene - verklw: papjoenkskse (e)

1. Klein kind, kind dat nog met melk gevoed wil worden.

Die zie nogal af më eur papjoenk, zënne! = Ze heeft veel kommer met haar papkind.

2. Scheldnaam voor een kinderachtig iemand.

Me speele ni më e papjoenkske! = We willen niet spelen met zo'n flauwerd!

pappelarapit

zn (de), mv: -

1. Vlug klaar gemaakte pap. Eerst wordt melk opgewarmd. In een bord worden dan één of meer beschuiten gelegd, waarop eventueel suiker wordt gestrooid. Hierover wordt dan de warme melk gegoten. [>Fr. à la rapide]

Wa wèrrem mëllek, wa soïjker èn een bescheütsje, en g'ët pappelarapit. = Een beetje warme melk, een beetje suiker en een beschuit, en de pap à la rapide is klaar.

papschool zn (de), mv: papschoole - verklw: papschooleke ('t) 1. Kleuterschool, kinderschool. Schooltje waar kinderen zijn die verondersteld worden nog veel melk (= pap) te drinken. Vanaf zen drij jââr mach'em nââ 't papschooleke. = Vanaf de leeftijd van drie jaar mag hij naar de kleuterschool.

papzak

zn (ne), mv: papzakke - verklw: papzakske (e)

1. Dik persoon, zwaarlijvig iemand.

Da moette mij naa ooëk ni zëgge, da diëj papzak wijneg of ni boezjeert! = Je hoeft me niet te vertellen dat die zwaarlijvige persoon nauwelijks lichaamsbeweging heeft!

paraa zn (ne), mv: paraas - verklw: paraake (e) 1. Prei, groente. [>Lat. Allium porrum] Giëjn soep zonder paraa! = Om soep te maken heb je prei nodig. A'ge paraa wit wil[d] aave, moetem âânjèère. = Als je prei een witte kleur wilt laten houden, moet je aanaarden. Paraa stoove[n] in booter = prei stoven in boter.

pardesuu zn (ne), mv: pardesuus - verklw: pardesuuke (e) 1. Overjas. [>Fr. par-dessus] Më jââremèt meugd aave nieve pardesuu âândoen. = Vanaf jaarmarkt (de laatste maandag van de maand oktober in Wilebroek) mag je je nieuwe overjas dragen.   paree bijw 1. Klaar, gereed, snel bereid om iets te doen. 'k Moest mââ[r] iëjne kiëj zëgge dat'em meemocht nââ 't stad, èn e was derëkt paree! = Ik hoefde hem maar één keer te zeggen dat hij meemocht naar de stad, en hij was direkt klaar!

2. Uit zijn bed zijn, op zijn.

't Was nog giëjn zeeve[n] uure mââr e was al paree. = Het was nog geen zeven uur, maar hij stond al klaar, hij was al op.

3. Genezen, terug fit, weer op de been, terug functioneren.

Die vraa lag iëjrgistere nog in 't kinderbëd, èn naa ës z'al trug paree. = Die vrouw heeft eergisteren een kind gebaard, en vandaag is ze al terug op de been.

parëtte

zn (=mv), geen verklw

1. Grillen, kuren, slechte luim, norse toestand.

Och...! Diej[n] eïj zen parëtte wee! Ge moet aa da ni âântrëkke. Da gââ vazezëlleven oover! = Och, hij heeft zijn kuren weer! Trek het je niet aan, want dat gaat vanzelf voorbij.

2. Uiting van ongenoegen of bezwaar, of het met iets oneens zijn.

Moete die naa ës ooëre van eur parëtte geeve! Allemââ oemda'k gezeïjd ëm da'k iëjst langst ons Zjuljaa ging, èn pas dernââ nââ de sinnemaa. = Moet je horen hoe ze zich druk maakt! Gewoon omdat ik zegde eerst langs mijn zus Julia te gaan, en pas daarna naar de bioskoop.

Zie ook: pèrëtte

parkeere ww, verv: parkeer - parkeerde - geparkeerd 1. Parkeren, de wagen voor langere tijd ergens laten staan, meestal op een daartoe geëigende of speciaal daarvoor ingericht plaats. Oem te gâân winkele[n] in de winkels oep de Mèt, eïj de gemiëjnte dââ èn in de Niefstrâât spësjââl veel parkeerpleutse gemokt. = Om te winkelen in de buurt van de Markt, heeft de Gemeentelijke verkeersdienst daar en in de Nieuwstraat een groot aantal parkeerplaatsen gemaakt. Oe langer oe miëjr mènse trëkke[n] eule van een ander niks âân, èn ze parkeere zooë mââ[r] oep den trotwaar. Of da'che dèn as voetganger deu kunt of ni, dââ veïjge z'eule frak âân. = Men geeft hoe langer hoe minder om zijn medemens, en parkeert de auto zomaar op het trottoir. Of voetgangers daardoor in de problemen komen, is voor hen totaal onbelangrijk.   Zie ook: stasjeneere.

parlevit

zn (ne), mv: -

1. Letterlijk: snel spreken. Weldra, heel snel, op onafzienbare tijd. [>Fr. parler vite]

Ze zaa da's agaa een ordeuverke zaa mââke[n] èn oep ne parlevit ston er een schooën kaa schotel veur onze neus. = Ze zegde dat ze een hors-d'oeuvre zou bereiden, en al gauw stond er een lekker schotel voor ons klaar.

Zie ook: weerlicht.

parrusj - pèrrusj zn (ne), mv: parrusje / pèrrusje - verklw: parrusjke / pèrrusjke (e) 1. Parkiet. [>Fr. perruche] Më de jââremèt ës er altij vogeltentooënstëlling in de Witte Spriëj. Tot oep strâât ooërde de pèrrusjkes kwèttere. = Ter gelegenheid van de jaarmarkt wordt er altijd een vogelshow gehouden in (herberg) de Witte Spreeuw. Tot op de straat hoor je het gekwetter van de parkieten.

partietrëkke

ww, verv: trëk partie - trok partie - partiegetrokke

1. Partij kiezen, iemand verdedigen.

'k Aa kompasse më da vèntsje, èn 'kost et ni lââte van vë[r] ëm partie te trëkke. = Ik had medelijden met dat mannetje en ik kon echt niet nalaten om hem te verdedigen.

Da's toch normââl da'ge partie trëkt veür aa ijge bloet! = Het is niet meer dan normaal dat je partij kiest voor je eigen bloedverwanten!

paruk

zn (de), mv: parukke - verklw: parukske (e)

1. Pruik. [>Fr. peruque]

In de komeede drââge zooëwël de vènte[n] as de vraave parukke. = In de theaterwereld is het gebruikelijk dat vrouwen èn mannen een pruik opzetten.

pasfit zn (ne), mv: pasfitte - verklw: pasfitteke (e) 1. Draaizeef met grotere of kleinere gaten om voedsel te pureren. [>Fr. passe-vite] Petatte[n] èn spineüzze deu de pasfit en g'ët spineüzzestoemp. = Als je gekookte aardappelen en spinazie door de roerzeef draait, heb je puree met spinazie. Peekesstoemp kunde deu de pasfit drôô, mââ[r] ik ëm toch liever dat'er nog wa brokskes in zitte. = Wortelpuree kan je maken met de roerzeef, maar ik vind het lekkerder als er nog stukjes wortel in de puree zitten.

pasgeeve

onpers ww, verv: gëft pas - gaf pas - pasgegeeve

1. Gebeuren op een geschikt moment, lukken, toeval zijn.

Wèlle wââre[n] oep rijs in Deütsland, èn wie komme me dââ teege? Ons Zjèrmèèn! Dat moet toch wille pasgeeve! = We waren op reis in Duitsland, en wie ontmoeten we daar? Germaine! Dat wil toch lukken!

Da zal nog wël ës pasgeeve da wèlle d'er iëjne gâân pakke. = Het gebeurt nog wel eens dat we een glas gaan drinken.

paspôôr zn (ne), mv: paspôôrs - verklw: pasporreke (e) 1. Paspoort, oorspronkelijk een bewijs van de vergunning om te mogen passeren. Bewijs van toelating om door een land te mogen reizen en er te verblijven, identiteitsbewijs door de regering verstrekt om de houder te legitimeren. Ook wel reispas. [>Fr. passeport] Me stonne[n] al oep de vliegââve, toen a'k iniëjns doecht da'k mene paspôôr vergeete was. Mââr e stak gelukkig toch in men sakosj! = We waren al op de luchthaven aangekomen, toen ik ineens dacht dat ik mijn paspoort thuis vergeten was. Gelukkig had ik hem toch in mijn handtas gestopt!

2. In het dialect wordt wel vaker naar de identiteitskaart verwezen, als men het over ne paspôôr heeft.

'k Was deu't licht gereej[n] èn de polis zaa da'k mene paspôôr moest lââte zien want da ze mij een boet ginge geeve. = Ik was door het rode (verkeers)licht gereden en de politieagent zei dat ik mijn identiteitskaart moest tonen, want dat hij me ging beboeten.

passant

zn (ne), mv: passante - verklw: passatsje (e)

1. Letterlijk: voorbijganger. Meestal bedoelt men hier iemand mee die langs reist. Het is ook gebruikelijk om hier iemand mee aan te duiden die niet van de streek is, een "vreemdeling"

Ne rijzende passant = iemand die langs reist, een reiziger.

passe

ww, verv: pas - paste - gepast

1. Aanpassen.

Past da kliëjt aa? = Heeft dat kleedje de juiste maat voor jou?

Past diëj[n] oet ës! = Pas die hoed eens, probeer eens of die hoed de juiste maat heeft.

2. Goed gepast zijn.

Da past aa naa goe, së! = Dat staat je heel goed! Maar ook: dat komt heel goed uit.

3. In een spel een beurt overslaan, of geen gevolg geven op de vraag van een andere speler.

Bij 't prësse meegde passe. = Bij het kaartspel pressen mag je overslaan, afwachten, in plaats van een aantal slagen voorop te zetten.

passëdde...

bijwoord

1. De voorbije, de laatste, de vorige, de "gepasseerde" ... [>Fr. passé]

passëdekiëj = de vorige keer

passëddeweïjk = vorige week

passëddemeünt = de vorige maand

passëddejââr = het voorbije jaar

passemotsje

zn (e), =verklw, mv: -

1. Iets wat net past, juist geschikt, aan het lijf gegoten. [>Ndl. pasmaat]

In de soldekes ing er nog zjeüst iëjn broek, èn a'k die[j] âândee was et zjeüst e passemotsje. = In de uitverkoop hing er maar één broek meer, en toen ik die paste zat ze aan mijn lijf gegoten.

m'Ëmme een nief kas gekocht èn ze gââ zjeüstekes tusse de deur van de keuke èn de deur van de gank. Oover e passemotsje gesprooke... = We hebben een nieuwe kast gekocht en ze past net tussen de keukendeur en de haldeur. Over net gepast gesproken...

passeüz(j)e

zn (de)

1. Verkeer, drukte. [>Fr. passage]

Oep 't Plèntsje[n] ës altij veel passeüze. = Op het van Landeghemplein is het altijd druk, is er altijd veel verkeer.

patatie èn patataa

uitdrukking

1. Van alles door elkaar, verward, met veel overbodige bewijzen, met veel rompslomp...

Toen a ze më veel patatie en patataa euren oïjtlëg aa gedâân, ëm ek eur ës goe gezeïj wââ da't naa oep âânkomt. = Toen ze tot in het kleinste detail haar historie had verteld, heb ik kort en bondig even alle op een rijtje gezet en duidelijk gemaakt waar het nu eigenlijk op aan komt.

pateeke zn (e), =verklw, mv: pateekes 1. Gebakje, taartje voor één persoon. [>Nl. pasteitje] 'k Zèn pateekes gâân ââle nââ den bakker oep de Mèt. = Ik haalde gebakjes bij de bakker op de Markt.   2. Avonturier, iemand die van alles durft, kereltje. Ook gebruikt om iemand aan te duiden die kattekwaad heeft uitgehaald. Da pateeke[n] eïj wëral een roïjt oïjtgesjot. = Die rakker heeft weeral een ruit gebroken met het voetballen.

patoïjter

zn (ne), mv: patoïjters - verklw: patoïjterke (e)

1. Val.

E[j] ës nogal ne patoïjter gegâân! = Hij heeft een zware val gemaakt.

2. Klein kindje, liefkozend bedoeld, troetelnaampje. [>Nl. petieter]

Dad èrrem schââp! Zooë joenk eure vènt verloore, èn naa zit ze dââ më drij klijn patoïjterkes. = Die arme vrouw! Nog zo jong en al weduwe, en dat met drie kleine kinderen.

patoïjtere

ww, verv: patoïjter - patoïjterde - gepatoïjterd

1. Vallen.

Komt naa[j] ës zien - ons klaan ës van eure kakstoel gepatoïjterd! = Kom eens kijken: ons dochtertje is van haar potje gevallen.

patotter

Zie: patoïjter.

patottere

Zie: patoïjtere.

patsje

zn (e), =verklw, mv: patsjes

1. Oud mannetje. [>Lat. patrinus = peter, peetvader]

Eüllept da[d] aat patsje[n] ës ooversteeke... = Help die oude man de straat over te steken...

Zie ook: matsje.

pattesjee zn (ne), mv: pattesjees - verklw: pattesjeeke (e) 1. Patissier, banketbakker. [>Fr. patissier] Pateekes mââke ze bij de pattesjee. = Gebakjes worden gemaakt door de banketbakker.