Introductie & Informatie

Paleografie komt uit het Grieks:

• palaios: oud
• graphein: schrijven

Paleografie houdt zich bezig met het bestuderen en ontcijferen van oude handschriften.
Voor wie archiefstukken van vóór 1800 wil raadplegen, is kennis van "oud schrift" onontbeerlijk.

Het schrift zelf is in de loop der eeuwen in de Nederlanden sterk geëvolueerd. Oorspronkelijk werd het "schrijven" uitsluitend in kloosters en kanselarijen beoefend. Alleen belangrijke teksten - en boeken - werden daar geschreven.

In de 8ste eeuw werd de Karolingische minuskel als lettertype gebruikt. Een variant ervan - de Gotische minuskel - verspreidde zich in de 13de eeuw. Tegelijkertijd bestond ook de Humanistische minuskel.

De kennis van het schrift en het gebruik ervan breidde zich uit in de 15de eeuw. De lagere overheden, de administratie en de handelaren begonnen toen ook het schrift meer algemeen te gebruiken.

Schreef men vroeger nog op duur perkament, dan werd na de introductie van het papier het schrijven ook goedkoper.

Het schrift ontwikkelde tot allerlei varianten van een nieuwe lettersoort: de cursief of de lopende letter. De woorden werden niet langer letter per letter geschreven, maar in een vloeiende beweging. Uiteindelijke werd de Humanistische cursief het meest populair.

Genealogen worden meestal pas met oud schrift geconfronteerd bij het raadplegen van documenten uit de 16de en de 17de eeuw.

Cursussen

Een gelijkaardige cursus in het Engels - inclusief spelletje - vind je op:

http://www.nationalarchives.gov.uk/palaeography/

Meer uitleg over oud schrift uit de 17de eeuw en de gebruikte letters:

de letters A - M

http://www.geneaknowhow.net/faq/onderzoek/paleo-am-bogtman.htm

de letters N - Z

http://www.geneaknowhow.net/faq/onderzoek/paleo-nz-bogtman.htm

GeneaKnowHow heeft ook een cursus paleografie, die je kan bereiken via:

http://www.geneaknowhow.net/genea/lokaal.htm

Een online cursus over oud schift van de Vlaamse Stam (meerdere PDF-bestanden - ook te downloaden):

http://www.gentools.be/oud-schrift.htm

Samengesteld door Georges Brems & Bert Vleugels